Riêng ngành lâm nghiệp có thể mang lại 57 triệu tín chỉ carbon, hay 52 triệu tấn CO2, mà Việt Nam có thể bán cho các tổ chức quốc tế.

Ông Lê Hoàng Thế, Công ty TNHH Hệ sinh thái The Vos, cho biết thị trường tín chỉ carbon là hệ thống giao dịch mua bán quyền phát thải khí nhà kính cho các đơn vị, tổ chức, địa phương và quốc gia giao dịch. Có hai phân khúc thị trường tín chỉ carbon là tự nguyện và bắt buộc. Phân khúc đầu tiên được thiết lập dựa trên các cam kết của các quốc gia UNFCCC (Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu), trong khi phân khúc thứ hai dựa trên cơ sở hợp tác song phương/đa phương. Người mua tín chỉ tham gia vào các giao dịch để đáp ứng các chính sách về môi trường xã hội.

Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ phát thải carbon tăng trưởng nhanh nhất. Tuy nhiên, đây cũng là một trong những quốc gia có tiềm năng lớn trong việc cung cấp tín chỉ carbon. Ước tính riêng ngành lâm nghiệp có thể tạo ra 57 triệu tín chỉ carbon, tương đương 52 triệu tấn CO2, có thể bán cho các tổ chức quốc tế. Nếu tính tất cả các nguồn, Việt Nam có khoảng 5 tỷ tín chỉ carbon. Theo ông Thế, Việt Nam không chỉ có trữ lượng lớn về tín chỉ carbon mà còn có thể phát triển các tín chỉ siêu carbon, được gọi là 'carbon hữu cơ'. Chuyên gia nhấn mạnh rằng tăng trưởng kinh tế phải có mối quan hệ với tín chỉ carbon. Thị trường tín chỉ carbon được thúc đẩy bởi các cam kết về khí hậu của doanh nghiệp và sự chú ý của người tiêu dùng trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực do biến đổi khí hậu gây ra.

Câu hỏi đặt ra là Việt Nam nên bán tín chỉ carbon của mình ở mức giá nào. Vào cuối năm 2023, Việt Nam đã thu được khoản tiền đầu tiên từ việc bán tín chỉ carbon rừng khi chuyển 10,3 triệu tấn CO2 cho Ngân hàng Thế giới với giá 5 USD/tấn và thu về 51,5 triệu USD. Số tiền này đã được chia cho các chủ rừng.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) và Emergent, đơn vị trực thuộc Liên minh LEAF, sẽ đàm phán, ký kết và triển khai thỏa thuận mua/bán giảm phát thải tại Tây Nguyên và Nam Trung Bộ theo Văn bản thỏa thuận (LOI) đã ký ngày 31/10/2021. Dự kiến, Việt Nam sẽ chuyển giao 5,15 triệu tấn CO2 của Tây Nguyên và Nam Trung Bộ với giá 10 USD/tín chỉ. Tại kỳ họp Quốc hội gần đây bàn về tình hình phát triển kinh tế - xã hội, ông Nguyễn Quang Huân, Phó chủ tịch Hội Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, cho biết ông vui mừng khi Việt Nam thu được 51,5 triệu USD từ chuyển giao tín chỉ carbon, nhưng đây là giao dịch trên thị trường tự nguyện. Ông cho rằng cần phải khẩn trương thiết lập thị trường bắt buộc, nếu không Việt Nam sẽ bị thiệt thòi, vì giá tín chỉ carbon trên thị trường tự nguyện chỉ là 10 USD/tín chỉ. Trong khi đó, trên thị trường bắt buộc, giá có thể là 40 USD, 50 USD và 60 USD. Theo cơ chế JCM của EU, giá có thể lên tới 110 USD cho mỗi tín chỉ. Gần 30 quốc gia và vùng lãnh thổ đã ban hành thuế carbon, 1-137 đô la cho mỗi tấn CO2 (một tấn CO2 bằng một tín chỉ carbon). Do đó, việc phát triển thị trường tín chỉ carbon sẽ giúp nông dân kiếm được lợi nhuận kép từ cả sản phẩm nông nghiệp và tín chỉ carbon.

Theo Cục Lâm nghiệp, thời gian gần đây một số địa phương đã nhận được đề xuất của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước về việc triển khai dịch vụ hấp thụ, lưu trữ carbon rừng, bao gồm đo đạc, báo cáo, thẩm định, phân phối và thương mại hóa tín chỉ carbon rừng. Tuy nhiên, cơ quan này cho biết đây là lĩnh vực mới, khung pháp lý hiện hành chưa đầy đủ, chưa chi tiết, cần tiếp tục nghiên cứu. Về dịch vụ carbon rừng, theo Cục Lâm nghiệp, Chính phủ đã giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành. Ngành nông nghiệp được yêu cầu giảm 129,8 triệu tấn CO2 tương đương. Trên cơ sở đó, Bộ NN&PTNT yêu cầu ngành lâm nghiệp và sử dụng đất đến năm 2025 giảm ít nhất 39,31 triệu tấn CO2 tương đương và đến năm 2030 giảm ít nhất 79,1 triệu tấn. Bộ NN&PTNT cho biết sẽ tiến hành đánh giá tiềm năng giảm phát thải và hấp thụ carbon ở cấp quốc gia, khu vực và địa phương vào năm 2030-2050. Sẽ phân bổ hạn ngạch giảm phát thải rừng cho các vùng sinh thái và địa phương hằng năm trong giai đoạn 2021-2030 để đạt được mục tiêu NDC (Đóng góp do quốc gia tự quyết định); xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về tín chỉ carbon rừng và quy định chi tiết về hệ thống đo lường, báo cáo và kiểm tra giảm phát thải/hấp thụ carbon rừng.

Theo VNS