Các doanh nghiệp, người nuôi và cơ quan quản lý cần xây dựng chiến lược hợp lý để ứng phó với những thay đổi của thị trường nhằm tạo ra bước đột phá và đạt được mục tiêu doanh thu xuất khẩu đã đề ra là 4-4,3 tỷ đô la Mỹ trong năm 2024, các chuyên gia cho biết. Tính đến cuối tháng 7, Việt Nam đã xuất khẩu gần 2 tỷ đô la Mỹ giá trị tôm, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết mặc dù mức tăng trưởng tích cực là đáng chú ý, nhưng vẫn chưa phản ánh đầy đủ những thách thức to lớn mà ngành phải đối mặt tại các thị trường lớn như Mỹ, EU và Nhật Bản. Ông giải thích rằng Mỹ, là nước nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam vào năm 2023 với kim ngạch 682 triệu đô la, vẫn chưa công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Điều này có nghĩa là các nhà xuất khẩu Việt Nam tiếp tục phải đối mặt với sự phân biệt đối xử trong các cuộc điều tra chống bán phá giá và chống trợ cấp của Hoa Kỳ. Ông Hòe lưu ý thêm rằng trong những trường hợp như vậy, chi phí sản xuất thực tế của các công ty Việt Nam không được công nhận. Thay vào đó, "giá trị thay thế" của một quốc gia thứ ba được sử dụng để tính biên độ bán phá giá/trợ cấp, gây khó khăn cho xuất khẩu tôm của Việt Nam tại thị trường trọng điểm này.

Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho thấy, mặc dù có tăng trưởng trong những tháng đầu năm, nhưng xuất khẩu tôm sang Mỹ đang giảm do người tiêu dùng thắt lưng buộc bụng vì lạm phát, chi phí vận tải biển tăng vọt và sự cạnh tranh khốc liệt từ Ecuador và Ấn Độ. Các chuyên gia dự đoán sự cạnh tranh gay gắt tại Trung Quốc, thị trường tôm lớn nhất của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2024, trong thời gian còn lại của năm. Trong nửa đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu 436.000 tấn tôm, trong đó 75% số lượng này đến từ Ecuador. Các nhà xuất khẩu Việt Nam đã báo cáo rằng chi phí vận chuyển đường biển đã tăng vọt hơn 40% kể từ tháng 5, khiến sản phẩm của họ gặp bất lợi trên các thị trường xuyên đại dương.

Bất chấp những thách thức này, VASEP lưu ý rằng ngành vẫn duy trì tăng trưởng xuất khẩu tại các thị trường chính, bao gồm Trung Quốc (24%), EU (32%), Mỹ (9%) và Nhật Bản (4%). VASEP dự báo tình hình xuất khẩu sẽ khả quan hơn trong những tháng tới, nhờ nhu cầu tăng từ Mỹ và Trung Quốc từ cuối quý 3 để phục vụ mùa lễ hội. Tôm Việt Nam vẫn duy trì lợi thế cạnh tranh so với nguồn cung từ Ấn Độ và Ecuador tại Nhật Bản, Hàn Quốc (RoK), Úc, Anh, Mỹ và EU, nhờ chế biến sâu và nhiều sản phẩm có giá trị gia tăng.

Những người trong ngành đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tôm sinh thái trong sự phát triển của ngành, lưu ý rằng tôm sinh thái có thể dễ dàng thâm nhập vào các thị trường khó tính. Các chuyên gia khuyên người nuôi nên tập trung vào việc mở rộng diện tích nuôi, chuẩn bị nguyên liệu thô và mở rộng thị trường. Những biện pháp này rất quan trọng để cải thiện sức mạnh nội tại của ngành và đảm bảo khả năng cạnh tranh của ngành tại các thị trường lớn. Bên cạnh đó, người trong cuộc nhấn mạnh doanh nghiệp cần nhận được sự hỗ trợ từ các cơ quan có thẩm quyền để giảm rào cản thương mại như thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp tại Mỹ, cũng như hạn ngạch xuất khẩu tôm sang Hàn Quốc đã tác động tiêu cực đến tăng trưởng của ngành. Ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản Minh Phú, nhấn mạnh doanh nghiệp phải đầu tư công nghệ tiên tiến để tạo ra nhiều sản phẩm chế biến sâu hơn, có giá trị cao hơn để cạnh tranh thành công trên thị trường quốc tế.

Theo VNS