Năm 2023, Việt Nam lần đầu tiên bán được 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng (tương đương 10,3 triệu tấn CO2), thu về khoảng 51,5 triệu USD (1,25 nghìn tỷ đồng). Sự phát triển của thị trường carbon đã thúc đẩy sự tăng trưởng của các nền kinh tế xanh và tuần hoàn, đồng thời mang lại lợi ích tài chính đáng kể cho quốc gia. Đặc biệt, khu vực đồng bằng sông Cửu Long được xác định là có tiềm năng đáng kể tại thị trường này.

Với hơn 143.000 ha rừng và đất lâm nghiệp, tỉnh Cà Mau sở hữu tiềm năng và lợi thế đáng kể trong việc hình thành và phát triển thị trường carbon. Từ năm 2020, chính quyền tỉnh đã tổ chức gặp gỡ người dân, chủ rừng và doanh nghiệp để nghe các chuyên gia trao đổi và tư vấn về các vấn đề liên quan đến thị trường carbon. Theo các chuyên gia, tín dụng carbon rừng xuất phát từ các dự án giảm phát thải khí nhà kính, giảm nạn phá rừng và suy thoái rừng, thúc đẩy trồng, chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng và khuyến khích tái sinh thảm thực vật. Chủ rừng có thể chuyển đổi lượng CO2 hấp thụ từ các khu rừng được quản lý thành tín chỉ carbon để buôn bán trên thị trường.

Ông Lê Văn Sự, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đánh giá, việc triển khai dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon rừng sẽ mang lại nguồn tài chính đáng kể và bền vững cho địa phương mỗi năm. Nguồn vốn này sẽ hỗ trợ quản lý, trồng, chăm sóc, bảo vệ và phát triển rừng hiệu quả, giảm áp lực đầu tư từ ngân sách nhà nước cho ngành lâm nghiệp. Tuy nhiên, việc triển khai hoạt động này gặp nhiều thách thức do thiếu khung pháp lý và hướng dẫn kỹ thuật chi tiết về chuyển giao, chia sẻ lợi ích và xác định giá tín chỉ carbon. Vì vậy, ông hy vọng Chính phủ trung ương sẽ sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về đếm, chứng nhận và kinh doanh tín chỉ carbon, tạo điều kiện cho Cà Mau và các địa phương khác khai thác hiệu quả tiềm năng của kinh tế lâm nghiệp.

Tại Kiên Giang, đại diện Ban quản lý dự án VnSAT tỉnh Kiên Giang thông báo, năm 2024, Kiên Giang sẽ tham gia 60.000 ha trồng lúa vào Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao, ít phát thải gắn với tăng trưởng xanh ở Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030. Theo đó, họ có kế hoạch bán tín chỉ carbon cho khoảng 30.000 ha. Đến năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu mở rộng diện tích trồng lúa chất lượng cao, ít phát thải lên 100.000 ha, với doanh số bán tín chỉ carbon ước tính cho khoảng 40.000 ha.

Phân tích lợi ích của việc khai thác carbon trong sản xuất lúa gạo, ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch Tập đoàn Lộc Trời nhấn mạnh, sản xuất lúa gạo hiện đóng góp khoảng 50% lượng phát thải khí nhà kính. Việt Nam đang tích cực giải quyết vấn đề này để đạt được mức phát thải ròng bằng 0 như đã cam kết. Hơn nữa, Việt Nam đang thiết lập một hệ sinh thái sản xuất lúa gạo bền vững với các phương pháp canh tác được quốc tế công nhận. Cụ thể, chính phủ đã khởi xướng Chương trình Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa gạo chất lượng cao và ít phát thải gắn với tăng trưởng xanh ở đồng bằng sông Cửu Long vào năm 2030. Mặc dù các quy trình và định hướng đã được thiết lập nhưng thách thức còn lại nằm ở chỗ các nhà quản lý có thể làm thế nào để có thể thực hiện được. tổ chức và huy động nông dân một cách hiệu quả để thực hiện các mục tiêu này. Bằng cách thực hiện được điều này, việc sử dụng tín chỉ carbon trong sản xuất lúa gạo sẽ mang lại những lợi ích đáng kể trong tương lai.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre, toàn tỉnh có khoảng 78.000 ha cây dừa. Điều này tạo cơ hội thuận lợi cho việc bán tín chỉ carbon có nguồn gốc từ những “cánh đồng dừa” này. Vào tháng 7/2024, Bến Tre sẽ tổ chức hội thảo tập trung vào việc thiết lập và phát triển thị trường carbon cho cây dừa. Trong khi thị trường tín chỉ carbon có tiềm năng lớn, các doanh nghiệp Việt Nam gặp phải nhiều trở ngại và thách thức tài chính khi tham gia thị trường này. Vì vậy, Việt Nam cần có chiến lược và thực hiện các giải pháp để vượt qua các rào cản này một cách hiệu quả.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để khai thác và bán tín chỉ carbon từ sản xuất lúa gạo, vùng sản xuất lúa gạo trong Dự án phát triển bền vững 1 triệu ha trồng lúa chất lượng cao ở Đồng bằng sông Cửu Long phải đảm bảo các điều kiện sản xuất cụ thể. Những điều kiện này đòi hỏi phải giảm mức sử dụng hạt giống lúa xuống 80kg/ha, cắt giảm 30% việc sử dụng phân bón hóa học, giảm thiểu các sản phẩm bảo vệ thực vật hóa học xuống 40% và giảm mức tiêu thụ nước tưới hơn 30%. Hơn nữa, tỷ lệ áp dụng Thực hành nông nghiệp tốt (GAP) và các thực hành tương đương phải đạt 100%, trong khi việc kết hợp công nghệ tiên tiến và giải pháp kỹ thuật số phải vượt quá 50%. Lượng khí thải nhà kính phải được cắt giảm hơn 20% và việc thu gom và sử dụng rơm rạ, bao phủ 100% diện tích thu hoạch, là bắt buộc.

Theo VNS