Giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tăng trưởng 17,2% trong 7 tháng đầu năm 2025, bất chấp những thách thức từ thị trường Mỹ. Các doanh nghiệp đang gấp rút đặt hàng trước khi các mức thuế quan trả đũa mới có hiệu lực, trong khi Trung Quốc đang củng cố vị thế là thị trường tăng trưởng chủ chốt. Giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 971 triệu USD trong tháng 7/2025, tăng 6,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong 7 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị xuất khẩu thủy sản đã tăng vọt lên 6,22 tỷ USD, tăng trưởng mạnh 17,2%. Tuy nhiên, đằng sau kết quả này là cuộc chạy đua với thời gian của nhiều doanh nghiệp để gửi đơn hàng sang Mỹ trước ngày 1/8/2025, thời hạn chót cho mức thuế trả đũa mới, theo bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP).

Thị trường chính: Mỹ và Trung Quốc, hai cực đối lập

Thị trường Mỹ ghi nhận giá trị xuất khẩu đạt 145,8 triệu USD trong tháng 7, giảm 19,6% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chủ yếu do ảnh hưởng của chính sách thuế trả đũa mà Mỹ dự kiến áp dụng từ tháng 8/2025, với mức thuế lên tới 20%, bên cạnh thuế chống bán phá giá (CBPG) và thuế chống trợ cấp. Tình hình này đã gây ra sự gián đoạn trong xuất khẩu và giảm đơn hàng. Niềm tin thị trường bị lung lay bởi mức thuế CBPG tạm thời đối với tôm cho giai đoạn POR19, được công bố vào đầu tháng 6, lên tới 33,29% đối với nhiều doanh nghiệp.

Ngược lại, thị trường Trung Quốc ghi nhận mức tăng trưởng đáng kể: tháng 7 đạt 221,5 triệu USD (+31,7%), và 7 tháng đầu năm đạt 1,33 tỷ USD (+42,6%). Trung Quốc đã tăng cường nhập khẩu trở lại, đặc biệt là tôm và mực, tạo cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam đẩy nhanh xuất khẩu trước khi thuế quan của Mỹ có hiệu lực. Sự tăng trưởng này cũng là kết quả của sự linh hoạt của các doanh nghiệp, chủ động chuyển hướng sang các thị trường đang phát triển và tận dụng các hiệp định thương mại như RCEP và CPTPP để hưởng lợi từ các ưu đãi thuế quan. Bên cạnh Mỹ và Trung Quốc, các thị trường Nhật Bản, EU, Hàn Quốc và ASEAN cũng tăng trưởng tích cực, cho thấy sự chuyển dịch tiêu dùng toàn cầu đang mang lại lợi ích cho thủy sản Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh giá cả hợp lý và nguồn cung dồi dào.

Tôm, cá tra, cá ngừ: chịu tác động của chính sách thuế

Tôm tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, đạt 2,49 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm (+23,6%). Tuy nhiên, thị trường Mỹ, vốn chiếm tỷ trọng lớn, đang bị kìm hãm bởi chính sách thuế, khiến các doanh nghiệp có dấu hiệu chững lại đơn hàng. So với các đối thủ cạnh tranh như Ecuador (với mức thuế suất chỉ 15%) hay Indonesia và Philippines (19%), tôm Việt Nam đang dần mất đi lợi thế nếu áp dụng mức thuế đối ứng 20%.

Cá tra ghi nhận khối lượng xuất khẩu đạt 1,22 tỷ USD trong 7 tháng, tăng 11,1%. Điểm tích cực là 8 doanh nghiệp lớn, như Vĩnh Hoàn, đã được hưởng mức thuế chống bán phá giá 0% theo kết quả POR20, giúp khôi phục niềm tin vào thị trường Mỹ. Tuy nhiên, nếu áp dụng mức thuế đối ứng mới, cá tra cũng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề về chi phí và giá thành.

Ngược lại, cá ngừ gặp khó khăn với mức giảm nhẹ 2,8% trong bảy tháng đầu năm, xuống còn 542 triệu USD và giảm mạnh gần 19% trong tháng 7. Nguyên nhân chủ yếu là do các quy định trong nước chưa đầy đủ, chẳng hạn như Nghị định 37, cấm pha trộn nguyên liệu thô trong nước và nhập khẩu.

Dự báo và triển vọng

Trong nửa cuối năm, triển vọng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam được dự báo sẽ "vừa thách thức vừa triển vọng". Những thách thức đến từ mức thuế quan trả đũa 20% của Mỹ, nguy cơ mất thị trường tôm, các hạn chế đối với cá ngừ, cùng với bất ổn địa chính trị. Tuy nhiên, cơ hội vẫn còn rộng mở. Sự phục hồi mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc, ASEAN và Nhật Bản, cùng với tín hiệu gỡ bỏ rào cản kỹ thuật của EU, mở ra dư địa tăng trưởng cho các dòng sản phẩm chế biến cao. Các hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP và UKVFTA tiếp tục tạo ra lợi thế thuế quan vượt trội so với các nước đối thủ.

Dự báo đến năm 2025, xuất khẩu thủy sản có thể đạt từ 9 đến 9,2 tỷ USD. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, doanh nghiệp phải tiếp tục chủ động nguồn nguyên liệu, nâng cao chất lượng, đầu tư công nghệ chế biến, đa dạng hóa thị trường, đặc biệt là các thị trường ngách trong CPTPP, ASEAN và châu Á.

Theo FIS