Trong 5 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đã cao gấp 10 lần so với cùng kỳ năm 2022, chạm mức giá trị xuất khẩu 526 triệu USD và vượt thanh long trở thành loại trái cây xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Một số chuyên gia ngành nông nghiệp Việt Nam cho rằng mức tăng trưởng nhanh của sầu riêng là một phép lạ.

Tăng xuất khẩu sầu riêng diễn ra sau khi năm 2022, Trung Quốc cấp phép xuất khẩu cho sầu riêng tươi Việt Nam qua các kênh thương mại chính ngạch. Trong 5 tháng đầu năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu sầu riêng sang hơn 22 nước và vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm 90,68% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng.

Trong khi đó, thống kê từ Hải quan Việt Nam cho thấy xuất khẩu thanh long giảm 11% trong 5 tháng đầu năm 2023 so với cùng kỳ năm 2022, với giá trị xuất khẩu chỉ đạt 307 triệu USD. Thực tế, xuất khẩu thanh long của Việt Nam đã liên tục suy giảm từ năm 2019, với đại dịch COVID-19 và các khó khăn trong logistics là nguyên nhân chính dẫn tới suy giảm nói trên. Trong năm 2021, xuất khẩu thanh long của Việt Nam đạt 1,031 tỷ USD, trong khi xuất khẩu sầu riêng chưa tới 178 triệu USD. Năm 2022, xuất khẩu thanh long và sầu riêng lần lượt đạt 633 triệu USD và 420 triệu USD.

Ông Đặng Phúc Nguyên, tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, dự báo xuất khẩu sầu riêng tươi của Việt Nam sẽ đạt 1,2 tỷ USD trong năm 2023 và vượt 2 tỷ USD trong 2 năm tới. Cho tới nay, 293 vườn trồng và 115 nhà máy đóng gói tại Việt Nam đã được phê duyêt xuất khẩu sầu riêng tươi sang Trung Quốc, với thêm 400 nhà vườn và 60 cơ sở đóng gói hiện đang trong giai đoạn rà soát xem xét.

Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, trong 5 tháng đầu năm 2023, nhập khẩu sầu riêng tươi của Trung Quốc đạt 535.520 tấn, trị giá xấp xỉ 2,66 tỷ USD. Thái Lan tiếp tục là nước cung cấp sầu riêng lớn nhất cho thị trường Trung Quốc, chiếm gần 85% tổng kim ngạch nhập khẩu sầu riêng của nước này, tương đương khoảng 2,25 tỷ USD. Mặc dù Việt Nam vẫn thua xa Thái Lan về xuất khẩu sầu riêng, ngành sầu riêng Việt Nam có tiềm năng lớn về cải thiện trong tương lai gần.

Giá sầu riêng tại Trung Quốc giảm vào đầu tháng 7

Theo thông tin từ Thaizhonghua.com, sản lượng sầu riêng tại miền nam Thái Lan dự báo đạt 670.000 tấn trong năm 2023. Trong tuần thứ 2 của tháng 7, giá sầu riêng loại A và loại B tại khu vực này dao động từ 130 – 145 baht/kg, tương đương 3,82 – 4,26 USD/kg; trong khi giá sầu riêng loại C và D dao động lần lượt ở mức giá 95 – 105 baht/kg (2,79 – 3.08 USD/kg) và 90 baht/kg, tương đương 2,64 USD/kg.

Một nhà chức trách từ Bộ Thương mại thía Lan cho biết triển vọng thị trường trái cây Thái Lan tích cực, với nhu cầu cao đến từ khách hàng quốc tế, dẫn tới số lượng đơn hàng lớn tăng vọt, kéo giá sầu riêng nội địa liên tục tăng. Giá sầu riêng chất lượng thấp hơn đã chạm mốc 100 baht/kg (2,94 USD/kg). Tuy nhiên, theo các nhà chức trách, ưu tiên hiện nay là đảm bảo nông dân tuân thủ các biện pháp quản lý chất lượng và không bán sầu riêng chất lượng thấp hoặc chin non. Ông nhấn mạnh quản lý chất lượng là rất quan trọng để đảm bảo mức giá tốt.

Nhờ cải thiện hiệu quả thông quan kể từ khi mở tuyến đường sắt Trung Quốc – Lào, lượng trái cây vận chuyển qua kênh này tăng vọt. Chỉ riêng trong năm 2023, con số ấn tượng 2.124 container trái cây đã được vận chuyển thành công, tăng vọt so với 512 container trong cả năm 2022. Vận chuyển đường sắt không chỉ thuận tiện về kiểm soát nheietj độ mà còn giảm mạnh thời gian vận chuyển. Dữ liệu chính thức cho thấy từ 1/1 – 25/5, xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan đạt 477.741 tấn, trị giá 1,83 tỷ USD sang Trung Quốc – là một mốc kỷ lục mới.

Tuy nhiên, một lượng lớn sầu rieneg từ miền nam Thái Lan tràn vào thị trường Trung Quốc, khiến giá sầu riêng tại Trung Quốc một lần nữa quay đầu giảm, chạm mức thấp nhất trong 1 năm. Theo truyền thông Thái Lan, ngay cả loại sầu riêng cơm vàng Thai Golden Pillow hiện cũng chỉ có giá bán 51,6 NDT, tương đương 7,15 USD/kg trên thị trường bán lẻ.

Bên cạnh tình trạng dư thừa sầu riêng trên thị trường, chất lượng sầu riêng từ miền nam thía Lan cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định giá bán tại thị trường Trung Quốc. Đặc biệt, sầu riêng Golden Pillow từ miền nam Thái Lan đang bị than phiền là chất lượng không đồng đều và có phần kém hơn so với sầu riêng từ miền đông Thái Lan, quả non hoặc quá chin rất nhiều. Thực trạng này khiến giá sầu riêng Thai Golden Pillow trên thị trường giảm xuống mức tương đương giá sầu riêng Việt Nam.

Giá sầu riêng tại Trung Quốc ghi nhận biến động mạnh từ đầu năm. Trong tháng 4/2023, giá sầu riêng dao động quanh mốc 50 NDT/kg, tương đương 6,93 USD/kg, sau đó tăng lên 60 NDT/kg, tương đương 8,32 USD/kg vào đầu tháng 5 rồi tăng vọt lên 70 NDT/kg, tương đương 9,7 USD/kg vào cuối tháng 5. Tuy nhiên, nay giá sầu riêng lao xuống dưới 40 NDT/kg, tương đương 5,54 USD/kg. Giá sầu riêng thấp trong tháng 4 là do nguồn cung dồi dào từ miền đông Thái Lan. Sau đó nhu cầu trên thị trường Trung Quốc tăng nhanh, nhưng nguồn cung giảm, khiến giá tăng vọt. Trong tháng 6, những lượng lớn sầu riêng từ cả Thái Lan và Việt Nam tràn vào Trung Quốc, tạo nên một đợt giảm giá khác.

Hiện nguồn cung sầu riêng Golden Pillow Việt Nam trên thị trường Trung Quốc thấp. Tuy nhiên, nếu các nguồn cung lớn tiếp tục xuất hiện thì có thể giá sầu riêng trên thị trường Trung Quốc lại giảm xuống mức mới. Trong trường hợp chất lượng sầu riêng từ miền nam Thái Lan tiếp tục tệ đi, khả năng sầu riêng Việt Nam sẽ sớm chạm mốc giá cao hơn giá sầu riêng Trung Quốc.

Theo Produce Report