Các nhà xuất khẩu tôm tại Ecuador và Venezuela đang nỗ lực thúc đẩy xuất khẩu sang EU, đặt ra mối đe dọa trực tiếp với xuất khẩu tôm châu Á, theo nhà phân tích ngành tôm analyst Willem van der Pijl. Van der Pijl sáng lập Seafood Trade Intelligence Portal (STIP) năm 2013 và lập ra Shrimp Insights, một hãng tư vấn trong ngành tôm vào tháng 6/2020. Trong phân tích mới nhất, ông van der Pjil cho rằng các nhà xuất khẩu tôm Nam Mỹ tăng thị phần tại EU, giành lấy thị phần từ các nhà xuất khẩu tôm châu Á.

Năm 2020, EU nhập khẩu 75.318 tấn tôm sú từ châu Á, giảm 7,2% so với năm 2019. Trong đó, nhập khẩu tôm của EU từ Ấn Độ giảm 97% xuống còn 26.207 tấn và từ Bangladesh giảm 16,6% xuống còn 16.794 tấn. Việt Nam là ngoại lệ khi tăng kim ngạch xuất khẩu tôm thêm 2,3% lên 28.366 tấn, một phần nhờ tác động tích cực của thỏa thuận thương mại tự do ký kết với EU. Trong khi một phần suy giảm xuất khẩu tôm từ châu Á xuất phát từ diễn biến phức tạp của COVID-19, bao gồm các đợt phong tỏa, thiếu container vận tải và các vấn đề liên quan tới đại dịch – ông van der Pjil cho rằng xu hướng giảm sút rõ ràng đã xuất hiện từ trước đại dịch, thậm chí từ năm 2015. EU nhập khẩu 95.909 tấn tôm từ các nước châu Á trong năm 2017, giảm xuống còn 88.923 tấn trong năm 2018 và 81.177 tấn trong năm 2019.

Cùng với sự suy giảm này là tăng vọt xuất khẩu tôm Nam Mỹ sang EU. Venezuela tăng xuất khẩu tôm sang EU trong giai đoạn 2015 – 2019 và Ecuador cũng tăng tới 24,5% xuất khẩu tôm sang EU trong năm 2020 so với năm 2019, chạm mức cao kỷ lục 123.553 tấn trong năm 2020. Các nhà xuất khẩu tôm Ecaudor đã vững chân tại Nam Âu nhưng đáng chú ý là họ đang mở rộng thị phần nhanh chóng tại Bắc Âu, một xu hướng “quan trọng bậc nhất mà các nhà xuất khẩu tôm châu Á cần theo dõi”, theo ông van der Pjil. Xuất khẩu tôm Ecuador sang Nam Âu đạt 12.000 tấn trong năm 2020, tăng từ mức trung bình chỉ 5.000 – 6.000 tấn trong giai đoạn 2015 – 2019. Mặc dù Ecuador và các nước xuất khẩu tôm Nam Mỹ khác không thể cạnh tranh với các nhà cung cấp châu Á trong mảng các sản phẩm đông lạnh đóng gói về nguồn gốc xuất xứ, thị phần của họ trong mảng tôm bóc vỏ tại phân khúc sản phẩm tươi trong các siêu thị châu Âu đang tăng, ông van der Pjil cho biết. Tình hình này diễn ra rõ rệt trong xuất khẩu của Ecuador sang Hà Lan và Bỉ, nơi các công ty chế biến sâu tôm nhập khẩu từ Ecuador và bán lại cho các siêu thị trên khắp châu Âu. “Mặc dù đã có thị trường vững chắc tại Nam Âu, hầu như toàn bộ các nhà quản lý phần thu mua tại các siêu thị Bắc Âu mà tôi đã trao đổi đều muốn có thêm tôm Ecuador trong danh mục của họ”, ông van der Pjil cho biết.

Sự tập trung của Ecuador tới thị trường châu Âu lại càng mạnh mẽ trong bối cảnh đại dịch COVID-19 làm ngưng trệ thương mại với Trung Quốc – thị trường từng chiếm khoảng 75% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của Ecuador, trị giá tới 3,6 tỷ USD trong năm 2019. Nhưng sau khi Trung Quốc thắt chặt nhập khẩu thủy sản khi phát hiện các dấu hiệu của virus corona trên bao bì tôm, Ecuador đã chuyển hướng trọng tâm sang các thị trường khác, bao gồm EU. Chủ tịch Điều hành Văn phòng Nuôi trồng Thủy sản Quốc gia Ecuador (CAN) José Antonio Camposano gần đây cho biết các nhà sản xuất tôm nước này đang nỗ lực giải quyết vấn đề nhu cầu mang tính chu kỳ trên toàn cầu, với trọng tâm đặc biệt là Mỹ và EU, đồng thời duy trì thị phần trên thị trường Trung Quốc. Trong nhiều tháng qua, Mỹ là thị trường chính của chúng tôi, với một số khác là châu Âu và một số khác thì vẫn là Trung Quốc. Cơ cấu đa dạng này có lợi cho ngành tôm Ecuador”.

Ecuador đã thành công trong marketing tôm ra thị trường thế giới – uy tín mang đến lợi ích cho các nhà cung cấp từ các nước Nam Mỹ khác, theo ông van der Pijl. Ecuador và Venezuela cũng có thể chào hàng với giá cạnh tranh do chi phí sản xuất thấp hơn. Do đó, theo ông van der Pijl, luồng tôm Ecuador vào thị trường bán lẻ EU đang đặt ra “mối đe dọa trực tiếp cho các nhà xuất khẩu tôm châu Á”.

Ông van der Pijl cho rằng để giành lại thị phần trên thị trường EU, các nhà sản xuất châu Á nên cân nhắc lại chiến lược và hợp tác với nhau để cải thiện uy tín trên thị trường châu Âu. “Để đối phó với sự nổi lên của Ecuador và các nước Nam Mỹ khác trên thị trường Bắc Âu trong phân khúc tôm bóc vỏ, các nhà xuất khẩu tôm châu Á cần bắt đầu cạnh tranh không chỉ về giá mà còn về chất lượng, tính bền vững, và nhận thức người tiêu dùng về các sản phẩm”.

Theo Seafood Source