Kế hoạch thu mua tích trữ toàn bộ sản lượng hạt điều năm 2018 trong nước của Tanzania có thể dẫn đến thiếu hụt nguồn cung hạt điều toàn cầu và các nhà chế biến hạt điều tại Việt Nam và Ấn Độ có thể chịu thiệt hại đầu tiên, theo nhận định của các thương nhân. Vừa qua, tổng thống Tanzania John Magufuli đã yêu cầu tăng giá hạt điều thêm 94% để bảo vệ nông dân khỏi tình trạng giá thấp và cho biết chính phủ của ông sẽ thu mua toàn bộ sản lượng điều ước tính 220.000 tấn sau khi khối tư nhân từ chối thu mua hạt điều với giá cao hơn.

Ông Magufuli tuyên bố Tanzania có thể tự tiêu thụ hết lượng điều sản xuất nội địa, làm dấy lên lo ngại về loại nông sản xuất khẩu giá trị nhất của nước này sẽ không đến được thị trường quốc tế. Nếu hạt điều không được bán tới những người mua đang chờ hàng tại Việt Nam, “thế giới sẽ thiếu hạt điều”, theo nhận định của ông Sushant Gupta, chủ sở hữu công ty thương mại hàng hóa tại Ấn Độ ReloBridge.

Các thương nhân hạt điều bị bất ngờ trước quyết định của tổng thống Magufuli đưa ra ngày 12/11 và Ian Dyas tại CG Hacking có trụ sở ở Luân Đôn cho biết động thái này sẽ đẩy giá hạt điều tại Ấn Độ và Việt Nam tăng. Hiện Ấn Độ và Việt Nam là các nước chế biến – xuất khẩu hạt điều lớn nhất thế giới. “Trong ngắn hạn, quyết định này chắc chắn sẽ đẩy giá hạt điều tăng, nhất là tại Ấn Độ, ông Dyas phát biểu trên Radio France International.

Nguồn cung hạt điều từ Tanzania chiếm 75% tổng sản lượng hạt điều xuất khẩu từ Đông Phi, theo International Nut and Dried Fruit Council Foundation, và doanh thu xuât khẩu hạt điều của Tanzania tăng mạnh từ 270 triệu USD năm 2016 lên 540 triệu USD trong năm 2017, theo dữ liệu chính thức cho thấy. Ông Dyas cho biết hiện vẫn chưa rõ liệu Tanzania có đủ năng lực hậu cần để dự trữ sản lượng hạt điều thu hoạch từ tháng 8 – 12/2018 hay không. Nhưng thứ trưởng nông nghiệp Tanzania Innocent Bashungwa cho biết chính phủ nước này có đủ năng lực để giải quyết toàn bộ lượng hạt điều hiện có trong kho, đồng thời đã phân công cho quân đội bảo vệ. “Hạt điều là hàng hóa có giá trị. Do đó chúng tôi phải đảm bảo rằng chúng được bảo quản hợp lý cho tới khi cung ứng ra thị trường”, ông Bashungwa cho hay. “Quân đội đnag đảm bảo về an toàn kho chứa hạt điều”.

Không có bất cứ nước nào khác thu hoạch hạt điều trong cùng giai đoạn với Tanzania, ông Gupta cho hay, hiện đang nhập khẩu hạt điều từ Bờ Biển Ngà – nước sản xuất hạt điều lớn nhất châu Phi, để chế biến tại Việt Nam và Ấn Độ. Ông Magufuli cho biết quân đội sẽ hỗ trợ hoạt động thu mua và vận chuyển hạt điều và trong tuần này, ông sẽ tổ chức các đoàn thanh tra tới “xác thực” hoạt động này. Giá điều nhân giảm từ 9.500 USD/tấn hồi đầu năm nay xuống còn 7.500 USD/tấn hiện nay.