Xuất khẩu gạo basmati Ấn Độ đối mặt với triển vọng bấp bênh sau khi tăng trưởng ấn tượng lần lượt 23% và 14% trong các năm tài khóa 2018 và 4 tháng đầu năm tài khóa 2019, theo cơ quan xếp hạng ICRA cho biết. Theo một báo cáo ICRA công bố ngày 19/9, các diễn biến bất lợi tại một số thị trường xuất khẩu chính có thể gây tác động tiêu cực trực tiếp cho xuất khẩu gạo basmati Ấn Độ, qua đó gây áp lực giảm giá lên toàn chuỗi cung ứng gạo basmati.

“Thắt chặt các quy định về dư lượng tối đa thuốc BVTV tại EU dẫn đến xuất khẩu gạo basmati sang thị trường này giảm mạnh 58% về lượng và 40% về giá trị trong 7 tháng đầu năm 2018. Tuy nhiên, suy giảm xuất khẩu gạo sang thị trường EU phần nào được bù đắp bởi tăng xuất khẩu gạo basmati sang thị trường Iran. Nhưng các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ gần đây lại phải đối mặt với các vấn đề thanh toán với một số nhà nhập khẩu Iran. Ngoài ra, việc Mỹ áp lệnh trừng phạt thương mại lên Iran, sẽ có hiệu lực toàn diện vào tháng 11/2018, có thể gây thiệt hại cho thương mại giữa Ấn Độ và Iran. Mặc dù trong nhăm tài khóa hiện tại, những lo ngại về xuất khẩu gạo Ấn Độ sang Iran được giảm nhẹ nhờ lượng xuất khẩu 4 tháng đầu năm tài khóa 2019 đã tương đương 72% tổng kim ngạch năm tài khóa 2018. Tuy nhiên, nhập khẩu gạo của Iran không ổn định và triển vọng xu hướng sắp tới không rõ ràng. Một vấn đề gây lo ngại khác là Saudi Arabia cũng nối gót EU thắt chặt các tiêu chuẩn dư lượng thuốc BVTV. Tuy nhiên, hiện chưa có thông báo chính thức cuối cùng hướng dẫn về các thông số mới này.

ICRA nhấn mạnh rằng bên cạnh Iran, các thay đổi chính sách thương mại tại Saudi Arabia cũng có tác động mạnh. Saudi Arabia và Iran chiếm tổng cộng 60 – 70% tổng kim ngạch xuất khẩu gạo basmati Ấn Độ, có thể gây tác động mạnh lên ngành này. Trong nắn hạn, bất cứ tình hình giảm nhu cầu đối với gạo basmati từ Ấn Độ sẽ gây áp lực giảm giá trên toàn chuỗi cung ứng, ngay cả với những người bán không tham gia thị trường xuất khẩu. Điều này gây tác động nghiêm trọng lên khả năng sinh lời và tính thanh khoản, xét đến mức tồn kho cao trong ngành gạo basmati Ấn Độ, bất chấp gạo basmati là lương thực thiết yếu tại một số khu vực địa lý nhất định và Ấn Độ hiện là nước cung cấp lớn nhát thế giới. Hơn nữa, trong dài hạn, ngành này sẽ có thể tăng nguồn cung gạo theo nhu cầu thông qua hợp tác chặt chẽ với nông dân để giảm sử dụng các hóa chất nông nghiệp cụ thể.

Về phía cung, xu hướng tăng đáng kể giá lúa trong 2 năm thu mua lúa gạo liên tiếp vừa qua của chính phủ Ấn Độ có thể dẫn tới tăng sản xuất lúa gạo basmati trong niên vụ hiện nay. Hệ quả là khi bắt đầu niên vụ sản xuất hiện tại, các tác nhân ngành gạo basmati dự báo giá lúa sẽ điều chỉnh trong vụ thu hoạch hiện tại. Tuy nhiên, việc chính phủ Ấn Độ tăng giá thu mua tối thiểu đối với lúa gạo non-basmati từ Rs. 1,550/quintal lên Rs. 1,750/quintal, có thể đóng vai trò đối trọng, kìm hãm mức điều chỉnh giá lúa gạo basmati.