Giá gạo Indonesia gần đây đã đạt mức cao kỷ lục bất chấp vụ mùa bội thu và lượng dự trữ khổng lồ sau khi chính phủ tăng giá mua và hạ thấp tiêu chuẩn chất lượng thu mua của nhà nước, dẫn đến tình trạng tranh giành gạo và làm dấy lên làn sóng phản đối dữ dội của người tiêu dùng.

Giá gạo trung bình chuẩn đã tăng lên 15.950 rupiah (0,96 đô la)/kg vào tháng 8, tăng gần 5% kể từ đầu năm và ngang bằng mức kỷ lục hồi tháng 3 năm 2024, khi hiện tượng thời tiết El Nino gây ra hạn hán và kìm hãm sản xuất trong nước. Mặc dù giá đã giảm trong tháng này, nhưng vẫn tăng hơn 24% kể từ đầu năm 2023. Tình trạng khan hiếm gạo, lương thực thiết yếu của hầu hết 280 triệu người dân Indonesia, đã khiến các nhà bán lẻ phải áp đặt hạn ngạch mua, mặc dù sản lượng trong nước đã tăng gần 16% trong bảy tháng đầu năm.

Sự thắt chặt này xuất phát từ những nỗ lực của chính phủ nhằm tăng thu nhập cho nông dân và hạn chế nhập khẩu dưới thời Tổng thống Prabowo Subianto, người nhậm chức vào tháng 10/2024 và đã theo đuổi mục tiêu tự cung tự cấp lương thực và năng lượng nhiều hơn. Vào tháng 1, Jakarta đã tăng giá mua chính thức đối với gạo chưa xay xát từ 6.000 rupiah lên 6.500 rupiah/kg và giao cho công ty mua sắm nhà nước Bulog mua 3 triệu tấn gạo trong nước - gần gấp ba lần lượng gạo mua trong nước của năm ngoái. Vào tháng 3, ông Prabowo đã ra lệnh rằng giá mua của chính phủ phải được áp dụng cho "bất kỳ chất lượng" gạo - trước đây là giá áp dụng cho gạo có hàm lượng nước và hạt vỡ nhất định. Theo một quan chức ngành và một nhà phân tích, điều này đã khiến Bulog phải mua gạo kém chất lượng hơn. Các nhà phân tích cho biết, kết quả là Bulog đã phải đối mặt với một lượng lớn gạo kém chất lượng, buộc hàng nghìn nhà máy xay xát gạo phải tranh giành để mua gạo chưa xay xát bằng cách chào giá cao hơn Bulog.

Ông Sutarto Alimoeso, Chủ tịch Hiệp hội các nhà xay xát và doanh nghiệp kinh doanh gạo, cho biết nông dân đã chớp lấy cơ hội chốt giá 6.500 rupiah bằng cách vội vã thu hoạch lúa trước khi lúa chín. Tính đến ngày 8/9, kho dự trữ gạo của Bulog đạt gần 4 triệu tấn, gần gấp đôi mức dự trữ cuối năm 2024. Bulog chưa trả lời yêu cầu bình luận.

Quản lý dự trữ gạo không tối ưu

Tháng 8/2025, Thanh tra Indonesia, một cơ quan độc lập giám sát các dịch vụ công, phát hiện 8 trong số 35 siêu thị được khảo sát tại khu vực Jakarta hoàn toàn không có gạo và kêu gọi chính phủ ngay lập tức giải phóng lượng gạo dự trữ do Bulog nắm giữ. "Việc giá gạo tăng gần đây không phải do thiếu hụt nguồn cung, mà là do việc quản lý gạo chưa tối ưu", cơ quan này cho biết. Chính quyền đổ lỗi cho các công ty xay xát gây ra giá gạo cao, với việc cảnh sát cáo buộc 30 quan chức từ một số công ty vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng, bao gồm cả việc dán nhãn sai sản phẩm để bán với giá cao hơn. Để giảm giá, vào tháng 7, chính phủ đã yêu cầu Bulog xuất kho 1,3 triệu tấn gạo vào cuối năm, trong đó 210.791 tấn đã được đưa ra thị trường tính đến ngày 20/9, theo dữ liệu. Cơ quan Lương thực Quốc gia Indonesia (NFA) cho biết sau khi giá lương thực tăng trong tháng 7 và tháng 8, chính phủ đã tăng cường các biện pháp can thiệp và giá gạo đã bắt đầu giảm. Tuy nhiên, người tiêu dùng đã lên mạng xã hội để bày tỏ sự thất vọng về tình trạng khan hiếm gạo chất lượng cao tại các siêu thị. Esther Sri Astuti, giám đốc điều hành Viện Phát triển Kinh tế và Tài chính, cho biết giá lương thực và các mặt hàng khác tăng cao đã góp phần gây ra các cuộc biểu tình gần đây trên khắp cả nước. Cục Thống kê Indonesia dự kiến ​​sản lượng gạo sẽ tăng hơn 10% trong năm nay, đạt 33,52 triệu tấn, vượt mức tiêu thụ dự báo là 31,2 triệu tấn. Chắc chắn, Indonesia đã thành công trong việc không nhập khẩu gạo trong năm nay sau khi đã xuất khẩu 4,52 triệu tấn vào năm ngoái. Giá gạo toàn cầu thấp hơn trong năm nay, với gạo 5% tấm của Thái Lan giảm 21,5% tính đến tháng 8.

Theo Reuters