Các chuyên gia cho rằng, để duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu, ngành tôm phải chủ động cải thiện điều kiện sản xuất, chuẩn hóa quy trình từ sản xuất đến thương mại.

Mặc dù xuất khẩu tôm của Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ với sự hiện diện tại 107 thị trường trên toàn thế giới, các chuyên gia cho rằng để duy trì đà tăng trưởng này và nắm bắt hiệu quả các cơ hội thị trường mới, ngành tôm phải chủ động cải thiện điều kiện sản xuất và chuẩn hóa quy trình từ sản xuất đến thương mại. Năm thị trường tôm lớn nhất của Việt Nam là Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Liên minh châu Âu và Hàn Quốc, chiếm tổng cộng 76% tổng giá trị xuất khẩu tôm của cả nước. Đáng chú ý, những tín hiệu tươi sáng đã xuất hiện từ cuối năm 2024, với các thị trường chính như EU, Trung Quốc và Hoa Kỳ thúc đẩy hoạt động xuất khẩu tôm mạnh mẽ vào đầu năm.

Các nhà xuất khẩu đang tận dụng nhu cầu và giá phục hồi. Ngoài ra, do uy tín về các sản phẩm chất lượng cao và lợi thế của tôm chế biến có giá trị gia tăng, các công ty Việt Nam đang duy trì thị phần của mình tại các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc và EU. Trung Quốc đã vượt qua Hoa Kỳ để trở thành thị trường nhập khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam. Đặc biệt, xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc đã chứng kiến ​​sự gia tăng đáng kể. Chỉ tính riêng tháng 1/2025, tôm hùm chiếm gần một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang nước bạn, tăng gấp 9 lần so với cùng kỳ năm 2024. Hơn nữa, các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã mở ra nhiều cơ hội hơn cho việc xuất khẩu tôm sang các nước như Anh, Canada, Úc, góp phần thúc đẩy sức cạnh tranh của tôm Việt Nam.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường dự báo nhu cầu tiêu thụ và nhập khẩu thủy sản sẽ tiếp tục tăng trưởng tích cực khi các nền kinh tế lớn phục hồi, trong khi các thị trường mới nổi như Trung Đông, Châu Phi và Đông Nam Á đang cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ. Riêng tại thị trường Hoa Kỳ, các chính sách dưới thời chính quyền Trump có thể tạo ra cơ hội mới cho xuất khẩu tôm và cá tra Việt Nam, với khả năng giảm nhập khẩu từ một số quốc gia và tăng nguồn cung thay thế. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) dự báo xuất khẩu tôm sẽ tiếp tục tăng trong năm 2025 do điều chỉnh sản xuất chiến lược và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh từ các nước sản xuất tôm lớn như Ecuador, Ấn Độ và Thái Lan vẫn còn đáng kể.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc và chất lượng từ các thị trường như Hoa Kỳ và EU đang nâng cao tiêu chuẩn đối với các nhà xuất khẩu Việt Nam, đòi hỏi họ phải tăng cường khả năng cạnh tranh. Ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản và Giám sát nghề cá, chỉ ra rằng ngành này phụ thuộc vào nguồn giống nước ngoài và đánh bắt tự nhiên, khiến ngành dễ bị tổn thương trước những biến động của thị trường, cùng với chi phí sản xuất tôm cao và tác động của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn và hạn hán. Ông Phan Quang Minh, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y khuyến nghị các trang trại cần triển khai chương trình giám sát dịch bệnh chủ động theo quy định của Tổ chức Thú y thế giới, xây dựng cơ sở sản xuất an toàn, không dịch bệnh và chuỗi cung ứng cho cả thị trường trong và ngoài nước. VASEP đề xuất Chính phủ và các bộ liên quan tập trung vào ngoại giao kinh tế, đàm phán song phương và các nỗ lực xúc tiến thương mại có mục tiêu tại các thị trường trọng điểm để khơi thông lợi thế cho xuất khẩu tôm của Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, bên cạnh việc đầu tư cơ sở hạ tầng và hậu cần, ngành tôm cần tổ chức lại các quy trình sản xuất, thu hoạch, chế biến và xúc tiến thương mại để đảm bảo chúng đi đôi với nhau. Để nâng cao giá trị tôm và đảm bảo tăng trưởng bền vững, Tiến khuyên Đồng bằng sông Cửu Long và các vùng khác tập trung vào phát triển đàn giống chất lượng cao, giảm chi phí và giảm thiểu rủi ro dịch bệnh. Ông cho biết các trang trại nên chuyển sang các hoạt động xanh, phát thải thấp, kết hợp công nghệ số và hệ thống truy xuất nguồn gốc, trong khi các nhà xuất khẩu và người nông dân nên luôn sẵn sàng bằng cách thích ứng với những thay đổi của thị trường và áp dụng các công nghệ mới./.

Theo VNA