Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hiện nay Việt Nam có hơn 200.000 ha trồng dừa. Ngành dừa của Việt Nam gần đây đã nổi lên như một động lực kinh tế quan trọng cho ĐBSCL và các vùng ven biển Nam Trung Bộ nhờ ký kết các thỏa thuận để sản phẩm này thâm nhập vào các thị trường tỷ đô như Hoa Kỳ, Châu Âu và Trung Quốc.

Nguồn lực mạnh mẽ, tiềm năng phát triển

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, hiện nay Việt Nam có hơn 200.000 ha trồng dừa. Dừa hiện là một trong sáu loại cây trồng chủ lực được đưa vào chương trình phát triển cây công nghiệp quốc gia đến năm 2030. Từ mức doanh thu xuất khẩu 180 triệu đô la năm 2010, xuất khẩu dừa đã đạt 900 triệu USD vào năm 2023 và dự kiến ​​sẽ vượt mốc tỷ đô la vào năm 2024. Với quỹ đạo này, Bộ đặt mục tiêu nâng cao quy mô và chất lượng của ngành dừa để mở rộng hơn nữa ra toàn cầu.

Trên bản đồ sản xuất và xuất khẩu dừa toàn cầu, Việt Nam đứng thứ sáu trong số mười quốc gia sản xuất dừa hàng đầu, với sản lượng hàng năm gần 2 triệu tấn. Chất lượng và năng suất dừa của quốc gia này đưa Việt Nam vào nhóm các nước dẫn đầu toàn cầu, với thịt dừa chiếm 35% và nước dừa chiếm 27%, cả hai đều vượt mức trung bình toàn cầu là 5%. Tiến sĩ Trần Thị Mỹ Hạnh, từ Viện Nghiên cứu Cây trồng miền Nam (SOFRI), đã nêu bật những con số đặc biệt này.

Về trồng dừa, tỉnh Bến Tre thuộc Đồng bằng sông Cửu Long là tỉnh sản xuất lớn nhất, với hơn 80.000 ha dành riêng cho cây trồng này. Ông Huỳnh Quang Đức, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bến Tre, lưu ý rằng tỉnh này là thủ phủ dừa của cả nước, chiếm 42% tổng diện tích dừa của Việt Nam. Trồng dừa là nguồn thu nhập quan trọng của hơn 200.000 hộ gia đình nông thôn trong tỉnh. Trong những năm gần đây, nhiều nông dân đã chuyển từ trồng lúa ít lợi nhuận sang trồng dừa, tăng thu nhập và mang lại sinh kế bền vững. Các sản phẩm dừa của Bến Tre dự kiến ​​sẽ tạo ra 500 triệu USD doanh thu xuất khẩu vào năm 2024, đóng góp hơn 50% tổng giá trị xuất khẩu dừa của cả nước.

Thị trường Trung Quốc được coi là cơ hội đáng kể cho dừa Việt Nam. Với dân số đông đảo, Trung Quốc có nhu cầu cao về các sản phẩm từ dừa, bao gồm dừa tươi, nước dừa, dầu dừa và các sản phẩm chế biến từ dừa. Với vị trí gần Việt Nam, quốc gia này có lợi thế cạnh tranh về chi phí vận chuyển so với các đối thủ cạnh tranh ở Đông Nam Á và Châu Phi. Ngoài ra, các hiệp định thương mại tự do giữa ASEAN và Trung Quốc đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc tiếp cận thị trường béo bở này. Năng lực sản xuất dừa lớn của Việt Nam, đặc biệt là từ Bến Tre và Đồng bằng sông Cửu Long, đảm bảo nguồn cung ổn định cho Trung Quốc. Người ta ước tính rằng Trung Quốc tiêu thụ khoảng 4 tỷ quả dừa mỗi năm, trong đó có khoảng 2,6 tỷ quả là dừa tươi. Mặc dù nhu cầu cao, nhưng sản lượng trong nước của Trung Quốc lại không đủ, tạo cơ hội cho xuất khẩu dừa của Việt Nam lấp đầy khoảng trống này.

Tối đa hóa giá trị của dừa

Mặc dù ngành dừa Việt Nam có nhiều lợi thế, nhưng các chuyên gia trong ngành chế biến dừa cảnh báo rằng quản lý chặt chẽ sản xuất và xuất khẩu là yếu tố then chốt để duy trì tăng trưởng. Ông Nguyễn Phong Phú, Giám đốc Kỹ thuật của Vina T&T Group, nhấn mạnh rằng việc chấp thuận xuất khẩu dừa tươi của Việt Nam sang Trung Quốc đã mở ra những cơ hội kinh tế đáng kể. Tuy nhiên, để duy trì thành công này, cả cơ quan chính phủ và nhà sản xuất phải cùng nhau quản lý các tiêu chuẩn sản xuất và chống lại các hành vi gian lận. Chính phủ phải triển khai các hệ thống kỹ thuật số để quản lý các khu vực xuất khẩu và thực thi các hình phạt nghiêm khắc đối với các hoạt động gian lận để bảo vệ uy tín của các sản phẩm dừa Việt Nam. Dừa mang lại giá trị kinh tế cao không chỉ thông qua việc xuất khẩu trái cây tươi sang các thị trường như Hoa Kỳ, Úc và Trung Quốc mà còn thông qua các sản phẩm phụ như xơ dừa, than hoạt tính và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ dừa.

Bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam, chỉ ra rằng trong số 200.000 ha diện tích trồng dừa trên cả nước, có 120.000 ha dành cho công nghiệp chế biến. Để tăng giá trị dừa, Việt Nam phải đầu tư vào các giống dừa chất lượng, đồng thời tập trung duy trì ngành công nghiệp chế biến mạnh mẽ. Hiện nay, Việt Nam đang nổi lên là nhà cung cấp nguyên liệu dừa thô cho thị trường chế biến toàn cầu. Tuy nhiên, cần cải thiện cơ sở hạ tầng tại các vùng trồng dừa nông thôn để giảm trung gian và rút ngắn chuỗi cung ứng. Điều này sẽ cho phép nông dân tiếp cận thị trường trực tiếp hơn, tăng thu nhập của họ và tạo động lực để tiếp tục trồng dừa. Với những lợi thế này, ngành dừa của Việt Nam đang chứng minh khả năng mang lại giá trị cao cho người sản xuất và chế biến.

Dừa là loại cây trồng đa năng, không có bộ phận nào bị lãng phí. Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, cho biết thêm rằng dừa đã được đưa vào danh mục cây công nghiệp trọng điểm của Bộ. Các chính sách của Chính phủ để hỗ trợ tăng trưởng của ngành đã được đưa ra và chính quyền địa phương phải tận dụng các chính sách này để tăng cường hơn nữa hoạt động sản xuất và xuất khẩu./.

Theo VNA