Khi thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida  tuyên bố trong tuần này rằng nền kinh tế đất nước sẽ tăng thu nhờ đồng Yên yếu, thay vì nỗi đau kinh tế, ông đã đặt hy vọng vào những người như Soichi Yoshimura, 33 tuổi và trang trại dâu tây của anh ở phía bắc Tokyo.

Phần lớn nông dân Nhật Bản – giống như nhiều thành phần kinh tế khác – đang đối diện nhiều khó khăn khi đồng Yên giảm giá 20% từ đầu năm đến nay, làm tăng mạnh chi phí đối với nhiên liệu, phân bón nhập khẩu cũng như nhiều đầu vào sản xuất khác. Nhưng triển vọng kinh doanh lại khởi sắc đối với các nhà xuất khẩu thịt bò wagyu, trà và rau quả cao cấp, bao gồm "Sky Berries" từ các nhà kính tại Yoshimura có giá lên tới 5,5 USD/quả trở lên tại các siêu thị của Hong Kong, Bangkok và Singapore. “Tất cả đều lo lắng về đồng Yên yếu”, Yoshimura cho biết. “Nhưng diễn biến tỷ giá như vậy tốt cho xuất khẩu dâu tây do giúp dâu tây của chúng tôi trở nên cạnh tranh hơn về giá trên thị trường thế giới”.

Xuất khẩu nông sản là một trong những lĩnh vực mà ông Kishida nhắm tới trong bài diễn văn chính sách hồi đầu tuần – cùng với du lịch và xây dựng các nhà máy chip và nhà máy pin tại Nhật Bản – vốn có lơi hế khi đồng Yên giảm giá và bù đắp phần nào thiệt hại kinh tế gây ra do đồng Yên yếu đi. “Chúng ta cần tối đa năng lực tạo nguồn thu khi đồng Yên yếu giúp tăng xuất khẩu”, theo chánh văn phòng chính phủ Hirokazu Matsuno cho hay.

Hirokazu Matsuno đã hướng dẫn các cơ quan liên quan nỗ lực hoạt động để hướng tới mục tiêu tăng gấp đôi giá trị xuất khẩu nông sản lên 13,8 tỷ USD tới năm 2025 và hối thúc các bộ tìm cách tận dụng thời kỳ đồng Yên thấp để tăng thu nhập cho nông dân. Chính phủ Nhật Bản đặt mục tiêu thúc đẩy giá trị xuất khẩu nông sản đạt 5.000 tỷ Yên vào năm 2030 và ông Kishida cũng đặt mục tiêu 5.000 tỷ Yên cho ngành du lịch – được kỳ vọng sẽ bạt tăng sau khi các lệnh hạn chế kiểm soát dịch COVID-19 được dỡ bỏ vào ngày 11/10. Con số này vẫn khá nhỏ bé trong tổng giá trị xuất khẩu 83.000 tỷ Yên hồi năm ngoái và GDP xấp xỉ 550.0000 tỷ Yên nhưng đánh dấu sự phát triển ổn định của xuất khẩu nông sản – lĩnh vực chỉ đạt doanh thu tổng cộng 450 tỷ Yên hồi năm 2012.

Sắp xếp lại cấu trúc

Đây không phải là lần đầu tiên Nhật Bản có những sắp xếp lại về cấu trúc nhằm đa dạng hóa nền kinh tế trọng công nghiệp và hồi sinh các khu vực nông thôn lạc hậu. Các nỗ lực tương tự đã được nhiều nhà làm chính sách Nhật Bản đề ra từ đầu những năm 2000, bao gồm các cải cách được đề xuất từ chính phủ của cố Thủ tướng Shinzo Abe trong thập kỷ trước. Nhưng đồng Yên sụt giá mạnh trong năm 2022, xuống mức thấp nhất trong 24 năm, châm ngòi cho lạm phát đẩy chi phí do nhập khẩu tăng vọt, đe dọa nghiêm trọng cả tăng trưởng kinh tế Nhật Bản lẫn uy tính chính trị của ông Kishida.

Tại tỉnh Miyazaki miền nam Nhật Bản, chính quyền địa phương đnag hỗ trợ 5.200 USD cho nông dân phát triển các nông sản mới cho xuất khẩu và thành lập các cơ sở hạ tầng mới dành riêng cho xuất khẩu. Cách không xa Saga, nằm giữa Nagasaki và Fukuoka, chính quyền địa phương đang xây dựng một nhà máy chế biến thịt bò wagyu mới để tăng xuất khẩu thịt bò Saga – một thương hiệu hàng đầu nội địa – sang các thị trường châu Âu. Và tại tỉnh Gunma, miền bắc Tokyo, khoảng 40 doanh nghiệp nhỏ đã bắt đầu xuất khẩu nông sản từ năm 2018 dưới sự bảo trợ của Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản (JETRO), một tổ chức xúc tiến xuất khẩu bán chính phủ đã cung cấp kiến ​​thức chuyên môn về phát triển thương hiệu, định giá hàng xuất khẩu và các hoạt động liên quan đến xuất khẩu khác.

Nhưng những nông dân định hướng xuất khẩu tại Nhật Bản cho biết ngành sẽ cần thêm đầu tư để tăng năng suất và sản xuât hàng hóa giá trị cao hơn, đặc biệt là do đồng Yên yếu đi là con dao hai lưỡi khi làm tăng chi phí. “Chi phí phân bón và nguyên liệu thô tăng rất mạnh”, theo Hideyuki Otsuki, một nông dân trồng đào 65 tuổi, đã xuất khẩu sản phẩm sang Thái Lan, Singapore, Indonesia và Hong Kong. “Đồng Yên yếu hỗ trợ xuaatskhaaru thực phẩm nhưng để tối đa lợi ích, chúng ta cần gia tăng giá trị cho nông sản, tăng sản lượng để đáp ứng tốt hơn nhu cầu”.

Theo Reuters