Phần lớn sản xuất lúa gạo và các nhà máy chế biến lúa gạo đều cặp bờ sông và khoảng 95% sản lượng lúa tại ĐBSCL được vận chuyển bằng đường thủy. Khơi thông đường thủy sẽ giúp các nhà xuất khẩu gạo duy trì các chuỗi cung ứng gạo thương phẩm và ngăn chặn tình trạng gián đoạn từ đồng ruộng tới cảng biển.

Bộ Công thương đã yêu cầu Thủ tướng giao cho Bộ Giao thông hợp tác với Bộ Y tế và các bộ liên quan tạo ra luồng xanh cho đường thủy để đảm bảo tuân thủ các biện pháp chống dịch và khơi thông tình trạng tắc nghẽn hiện nay. Bộ cũng yêu cầu UBND các tỉnh thành phố tại ĐBSCL tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và thương lái ngành lúa gạo di chuyển và thu mua lúa trực tiếp từ nông dân. Các nhà chức trách địa phương cần thảo luận với Bộ Y tế và Bộ GTVT về áp dụng linh hoạt các phương thức vận chuyển khác nhau.

Phương thức 1: Chấp nhận xét nghiệm nhanh COVID-19 tại phường/xã; đăng ký lịch trình vận chuyển với cơ quan quản lý nhà nước tại phường/xã. Các yêu cầu tương tự sẽ được áp dụng với những người bốc dỡ gạo ra vào thuyền. Bộ Công thương yêu cầu cho phép ‘đi tiếp’ (xét nghiệm nhanh tại các chốt kiểm soát trên sông) cho các phương tiện vận chuyển lúa ướt từ đồng ruộng tới các nhà máy sấy vệ tinh tại khu vực gần nhất (trong cùng xã hoặc huyện) để đảm bảo chất lượng lúa cho bảo quản. Đối với vận chuyển lúa gạo giữa các nhà máy chế biến không cùng tỉnh hoặc vận chuyển từ các nhà máy tới các cảng biển, hoặc các khu vực tiêu thụ nội địa có nhu cầu cao, các chốt kiểm tra trên các sông lớn tại các khu vực biên giới sẽ phải kiểm tra các cơ sở có khoảng cách gần nhất để kiểm tra liên tỉnh.

Phương thức 2: Nếu các doanh nghiệp đồng ý cung cấp các bộ xét nghiệm nhanh cho các chốt kiểm tra trên sông, khi thuyền của các thương lái đi qua, các lực lượng chức năng tại các chốt kiểm soát sẽ cần tiến hành xét nghiệm nhanh và đóng dấu lên các giấy tờ cho phương tiện thông qua. Khi áp dụng phương thức này, Bộ Công thương yêu cầu các nhà chức trách địa phương: chỉ yêu cầu chứng nhận xét nghiệm âm tính (PCR) khi phương tiện rời bến tàu (tại điểm dầu tiên) và trên các tuyến sông, họ có thể sử dụng các kết quả xét nghiệm nhanh do các chốt kiểm soát cung cấp và đi qua các chốt kiểm soát tiếp theo cho tới điểm cuối của các tuyến hành trình. Các lực lượng chức năng tại các chốt kiểm soát sẽ cần được gửi đi tập huấn cấp tốc tại các đơn vị y tế. Bộ Công thương cũng yêu cầu tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và thương lái tiếp cận các nguồn lúa gạo.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã được yêu cầu hướng dẫn các ngân hàng thương mại hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp và cho phép họ sử dụng hàng hóa làm thế chấp cho các khoản vay. Bộ Công thương đã gửi đề xuất này vào ngày 12/8 để hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận các nguồn lúa gạo. Theo Bộ NNPTNT, tính tới ngày 12/8, các tỉnh thành tại ĐBSCL đã thu hoạch 780.000ha lúa hè thu, năng suất bình quân đạt 5,8 tấn/ha. Sản lượng lúa ước đạt 4,524 triệu tấn. Theo kế hoạch, phần lớn hoạt động thu hoạch sẽ diễn ra trong tháng 8 và kết thúc vào cuối tháng 9.

Liên quan tới xuất khẩu gạo, các báo cáo cho thấy trong 7 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 3,492 triệu tấn, trị giá 1,888 tỷ USD, giảm 12,69% về lượng và 3,1% về giá trị. Giá xuất khẩu trung bình 540,58 USD/tấn, cao hơn 53,5 USD/tấn so với cùng kỳ năm 2020. Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ đạt 6 – 6,2 triệu tấn trong năm 2021, trị giá 3,325 tỷ USD.

Theo VNS