Việt Nam đã chi gần 2,6 tỷ USD để nhập khẩu các sản phẩm chăn nuôi trong 7 tháng đầu năm nay, tăng gần 23% so với cùng kỳ năm 2024. Thị trường thịt trong nước đang phải đối mặt với áp lực ngày càng gia tăng khi hàng nhập khẩu tăng vọt, với các sản phẩm giá rẻ hơn ngày càng chiếm lĩnh các kệ hàng siêu thị. Các chuyên gia cảnh báo xu hướng này có thể làm suy yếu người nông dân trong nước và đe dọa tính bền vững lâu dài của ngành chăn nuôi nếu không có các biện pháp chiến lược.

Theo báo cáo gần đây của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Việt Nam đã chi gần 2,6 tỷ USD để nhập khẩu các sản phẩm chăn nuôi trong 7 tháng đầu năm nay, tăng gần 23% so với cùng kỳ năm 2024. Thịt và các sản phẩm phụ từ thịt chiếm hơn 1 tỷ USD, trong khi sữa và các sản phẩm từ sữa chiếm hơn 860 triệu USD. Chỉ riêng trong tháng 7, giá trị nhập khẩu đạt gần 400 triệu USD. Các quan chức cho rằng sự gia tăng này là do tiêu dùng trong nước tăng và chi phí nguyên liệu thô trong nước cao hơn, khiến giá thịt Việt Nam cao hơn giá thịt nhập khẩu.

Tại các chuỗi siêu thị và cửa hàng tiện lợi ở TP.HCM, thịt lợn nhập khẩu từ Brazil có giá thấp hơn 20-30% so với sản phẩm trong nước. Các mạng lưới phân phối lớn cũng đang dự trữ đa dạng các loại thịt nhập khẩu, với một số sản phẩm đông lạnh từ châu Âu, Canada và Úc được bán với giá chỉ bằng 60-80% giá nội địa. Đại diện một chuỗi siêu thị lớn cho biết thịt lợn, thịt bò và thịt gia cầm nhập khẩu thường rẻ hơn 30-40% so với sản phẩm tương đương trong nước, làm dấy lên nghi ngờ từ cơ quan hải quan về khả năng khai báo thuế thấp. Vị đại diện này cho rằng giá thấp là do chi phí sản xuất giảm ở các nước xuất khẩu, nơi công nghệ hiện đại và chăn nuôi quy mô lớn được áp dụng rộng rãi.

Chênh lệch giá đáng kể đã thúc đẩy nhu cầu thịt nhập khẩu tăng cao, tạo thêm áp lực cho người nông dân Việt Nam. Theo Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam Bộ, các nhà sản xuất trong nước phải đối mặt với chi phí sản xuất cao do phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu và hoạt động quy mô nhỏ. Đồng thời, thị trường ngày càng mở của Việt Nam khiến các sản phẩm nước ngoài dễ dàng tràn ngập kệ hàng và thách thức khả năng cạnh tranh của các nhà cung cấp trong nước. Ông Nguyễn Thanh Khuê, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Chăn nuôi Nông nghiệp Việt - Úc tại Bà Rịa - Vũng Tàu, cho biết đàn bò của công ty đã giảm 90% so với bốn năm trước. Phát biểu với thesaigontimes.vn, ông Khuê cho rằng sự sụt giảm này là do chi phí sản xuất tăng cao, phần lớn là do phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu, trong đó riêng thức ăn chăn nuôi chiếm tới 80% tổng chi phí. Ngoài ra, biến động tỷ giá hối đoái USD/VND và các chính sách thuế gần đây, bao gồm cả thuế GTGT 5% đối với thức ăn chăn nuôi, trước đây được miễn thuế, đã đẩy chi phí lên cao hơn nữa, làm tăng giá thịt và làm suy yếu khả năng cạnh tranh của các sản phẩm trong nước. Lợi nhuận thấp và tiêu thụ thịt bò ì ạch đang buộc các doanh nghiệp chăn nuôi phải co cụm hoạt động và thu hẹp quy mô, ông Khuê cho biết.

Lợi thế tạm thời

Để duy trì sức cạnh tranh, các nhà sản xuất trong nước đang nỗ lực tận dụng sở thích của người tiêu dùng Việt Nam đối với thịt tươi thay vì thịt đông lạnh nhập khẩu. Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM, cho biết thịt nhập khẩu hiện đang rẻ hơn so với thịt nội địa. Tuy nhiên, lợi thế về giá này vẫn chưa lấn át được sở thích văn hóa đối với thịt tươi sống. Bà chia sẻ với thesaigontimes.vn rằng đây vẫn là lợi thế lớn nhất của các nhà cung cấp trong nước.

Các chuyên gia cảnh báo rằng chỉ dựa vào thói quen tiêu dùng là không bền vững. Việc nhập khẩu thịt giá rẻ ngày càng tăng được coi là hệ quả tất yếu của hội nhập quốc tế sâu rộng hơn. Nếu ngành chăn nuôi không cải thiện năng suất và giảm chi phí, chênh lệch giá ngày càng lớn có thể sẽ đẩy người tiêu dùng sang các sản phẩm nhập khẩu, dần dần chuyển sang sở thích đối với thịt ướp lạnh và đông lạnh. Với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt, các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải có các chiến lược phối hợp từ Chính phủ và các bộ ngành liên quan. Các đề xuất bao gồm kiểm soát chất lượng chặt chẽ hơn, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm cao hơn và các rào cản kỹ thuật để bảo vệ các nhà sản xuất trong nước. Ngoài ra, họ cũng khuyến nghị các chương trình hỗ trợ để thúc đẩy công nghệ, cải thiện chăn nuôi và mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước. Để đảm bảo sự tồn tại lâu dài của ngành, các bên liên quan nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng năng suất, hiện đại hóa công nghệ, áp dụng các mô hình chăn nuôi theo chuỗi giá trị và thúc đẩy hợp tác chặt chẽ hơn giữa các doanh nghiệp. Các chuyên gia lập luận rằng các biện pháp như vậy sẽ rất cần thiết để giảm thiểu tác động của hàng nhập khẩu giá rẻ, bảo vệ người nông dân trong nước và đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành chăn nuôi Việt Nam trong thời đại hội nhập toàn cầu.

Theo VNA