Sau khởi đầu năm mạnh mẽ, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đã chứng kiến ​​mức tăng trưởng chậm lại đáng kể trong tháng 6, chủ yếu là do các doanh nghiệp chủ động cắt giảm các lô hàng sang Mỹ trước khi có thông báo mức thuế mới. Triển vọng cho nửa cuối năm 2025 vẫn chưa chắc chắn, phụ thuộc rất nhiều vào mức độ nghiêm trọng của các chính sách thương mại sắp tới của Mỹ. Ngành xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, một trụ cột quan trọng của nền kinh tế, đã có sự suy giảm đáng kể vào tháng 6/2025. Mặc dù vẫn ghi nhận mức tăng 4% so với cùng kỳ năm ngoái lên 876 triệu USD, nhưng đây là mức giảm mạnh so với mức tăng trưởng mạnh mẽ hơn 20% được ghi nhận vào tháng 5. Nguyên nhân chính dường như là thị trường Mỹ, nơi chứng kiến ​​mức giảm 26% trong xuất khẩu so với tháng 6/2024.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu sang Mỹ, mặc dù chậm lại vào tháng 6, vẫn tăng 16%, đạt tổng cộng 891 triệu USD. Điều này phần lớn là do "tăng tốc" giao hàng của các doanh nghiệp Việt Nam muốn đưa sản phẩm vào Hoa Kỳ trước ngày 9/7, ngày áp dụng thuế quan đối ứng mới. Tuy nhiên, như bà Lê Hằng, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tiết lộ, "Kể từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp đã chủ động dừng xuất khẩu sang Hoa Kỳ để tránh rủi ro bị đánh thuế nặng". Biện pháp chủ động này phản ánh mối quan ngại sâu sắc trong ngành liên quan đến các biện pháp thương mại sắp tới.

Thị trường đa dạng cung cấp đệm chống đỡ, cá ngừ chịu ảnh hưởng

Trong khi thị trường Mỹ chững lại vào tháng 6, các thị trường chính khác tiếp tục cho thấy động lực tích cực. Xuất khẩu sang Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và các quốc gia ASEAN vẫn duy trì mức tăng trưởng mạnh, tăng từ 15% đến gần 28%. Ngược lại, xuất khẩu sang Liên minh châu Âu đình trệ, ghi nhận mức giảm nhẹ 1%, trong khi khu vực Trung Đông chứng kiến ​​mức giảm mạnh 16%, chủ yếu là do xung đột đang diễn ra, với xuất khẩu sang Israel (nước tiêu thụ cá ngừ đóng hộp lớn) giảm mạnh hơn 50%.

Xuất khẩu thủy sản 6 tháng đầu năm 2025 (ước tính)

Nguồn: VASEP

Xét về mặt hàng, cá ngừ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất vào tháng 6, giảm mạnh hơn 31% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự sụt giảm mạnh này có liên quan trực tiếp đến tác động của thuế quan của Mỹ đối với thị trường chính của cá ngừ Việt Nam. Trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ giảm gần 2%. Tăng trưởng của tôm và cá tra (cá tra), hai trong số những mặt hàng xuất khẩu thủy sản quan trọng nhất của Việt Nam, cũng chậm lại vào tháng 6, cũng bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế của Mỹ. Đến cuối tháng 6, xuất khẩu tôm đạt 2,07 tỷ USD (tăng 26%) và xuất khẩu cá tra đạt 1 tỷ USD (tăng 10%) so với cùng kỳ năm 2024.

Triển vọng không chắc chắn cho nửa cuối năm 2025

Quỹ đạo của hai ngành công nghiệp quan trọng này trong nửa cuối năm 2025 hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách thuế có đi có lại của Mỹ. Riêng ngành tôm phải đối mặt với viễn cảnh đáng sợ về "thuế chồng thuế", có khả năng gặp phải các khoản thuế trả đũa lẫn nhau cùng với các loại thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp hiện hành. Đối với ngành cá tra, triển vọng có phần lạc quan hơn. Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) gần đây đã công bố kết quả cuối cùng của đợt đánh giá POR20, cấp cho 7 doanh nghiệp Việt Nam mức thuế chống bán phá giá 0%. Diễn biến tích cực này có thể mang lại lợi thế quan trọng nếu mức thuế trả đũa sắp tới có thể quản lý được, có khả năng cho phép cá tra Việt Nam đạt được bước đột phá trên thị trường Mỹ.

Kịch bản dự báo xuất khẩu cuối năm của VASEP:

VASEP đã phác thảo hai kịch bản có thể xảy ra đối với tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam năm 2025, tùy thuộc vào mức thuế suất thuế quan qua lại của Hoa Kỳ:

• Kịch bản 1: Thuế suất thuế quan qua lại của Mỹ là 10% sau ngày 9/7. Trong trường hợp này, tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2025 có thể giảm xuống còn khoảng 9,5 tỷ USD, thấp hơn 500 triệu USD so với dự báo trước đó của VASEP. Các thị trường khác như Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản và EU có thể hấp thụ một số hàng hóa chuyển hướng từ Mỹ.
• Kịch bản 2: Thuế suất thuế quan qua lại vượt quá 10%, có khả năng đạt 46%. Kịch bản xấu nhất này có thể khiến xuất khẩu giảm mạnh xuống còn 9 tỷ USD hoặc thấp hơn. Trong điều kiện như vậy, Mỹ sẽ không còn là thị trường ổn định, đặc biệt là đối với các sản phẩm có chuỗi cung ứng phức tạp. Cạnh tranh từ các quốc gia có mức thuế quan thấp hơn, chẳng hạn như Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan và Indonesia, sẽ tăng lên đáng kể. Cơ hội sẽ chuyển sang các thị trường "trung lập" như Nhật Bản, EU và ASEAN, nhưng khả năng bù đắp cho khoản lỗ đáng kể tại thị trường Mỹ của họ sẽ bị hạn chế, đặc biệt là khi nhu cầu tiêu dùng toàn cầu phục hồi yếu.

Theo FIS