Với các thỏa thuận thương mại bị gián đoạn, các công ty chuyển sang Đức, Canada và Trung Đông. Để ứng phó với kế hoạch áp thuế 46% đối với hàng hóa Việt Nam của chính phủ Mỹ, các công ty trong ngành xuất khẩu trị giá 11 tỷ USD của Việt Nam không đứng yên. Các nhà xuất khẩu đang tích cực đàm phán và mở rộng phạm vi tiếp cận của họ vào các thị trường mới trên toàn cầu. Năm 2024, Việt Nam lập kỷ lục lịch sử về xuất khẩu cà phê, hạt điều và hạt tiêu, lần lượt đạt 5,62 tỷ USD, 4,34 tỷ USD và 1,31 tỷ USD. Mỹ là nước nhập khẩu lớn nhất các mặt hàng này, vì vậy mức thuế được đề xuất đã gây sốc cho các nhà xuất khẩu, vượt xa kỳ vọng.

Không chờ đợi - bay đến Hoa Kỳ để đàm phán

Trả lời phỏng vấn VietNamNet ngày 9/4, CEO của một công ty xuất khẩu cà phê Việt Nam chia sẻ rằng kim ngạch xuất khẩu của họ sang Mỹ năm ngoái là gần 2,6 nghìn tỷ đồng (khoảng 105 triệu USD), chiếm khoảng 10% tổng kim ngạch xuất khẩu của họ. Khi biết về mức thuế 46% mà Mtx đề xuất áp dụng đối với hàng hóa Việt Nam, công ty đã ngay lập tức chuyển hướng sang các thị trường tiềm năng mới. Mới ngày hôm qua, họ đã nhận được tin tức đầy hứa hẹn từ một đối tác mới ở Đức. Trong khi đó, họ cũng đang đàm phán với những người mua hiện tại của Mỹ để tìm ra giải pháp có lợi cho cả hai bên cho các hợp đồng đang thực hiện.

Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch Tập đoàn Phúc Sinh, thừa nhận rằng chính sách thuế của Mỹ sẽ tác động đến nhiều ngành hàng chính của Việt Nam, như dệt may, hàng gia dụng, đồ nội thất, thủy sản và máy móc.Phúc Sinh xuất khẩu cà phê, hạt tiêu và hạt điều. Tuy nhiên, ông Thông nhấn mạnh rằng Mỹ không sản xuất hạt tiêu, và cà phê và hạt điều cũng không phải là thế mạnh của họ. "Nếu người Mỹ muốn tiêu thụ những sản phẩm này, họ sẽ phải trả nhiều tiền hơn. Khách hàng của chúng tôi là những người trả thuế", ông giải thích. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng khó khăn là một phần của cuộc sống và giải pháp duy nhất là thích nghi và tiến về phía trước. "Chúng ta không có nhiều lựa chọn. Lo lắng sẽ không giải quyết được gì. Thay vào đó, chúng ta phải làm mọi cách để tìm kiếm đơn hàng mới và khai thác tất cả các thị trường có thể". Năm 2024, Phúc Sinh sẽ xuất khẩu 30.000 tấn hạt tiêu sang 102 thị trường, bao gồm Mỹ, Brazil và Châu Âu. “Chúng tôi vừa chốt được một thỏa thuận xuất khẩu hạt tiêu sang Canada, và chúng tôi vẫn xuất khẩu sang Mỹ như thường lệ. Chúng ta là nước xuất khẩu hạt tiêu hàng đầu sang Hoa Kỳ. Nếu họ không mua của chúng ta, họ sẽ mua của ai?” ông Thông nói.

Phùng Văn Sâm, đại diện Hiệp hội Hồ tiêu và Gia vị Việt Nam (VPSA), cho biết Mỹ chiếm khoảng 30% kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam. Tin tức đột ngột về mức thuế 46% khiến các nhà xuất khẩu trong ngành "vàng đen" này choáng váng. Nhiều hợp đồng đã bị dừng hoặc hủy do lo ngại chi phí tăng. Với mức thuế này, vô số nông dân Việt Nam có thể bị ảnh hưởng. Chủ tịch VPSA đã ở Mỹ để đàm phán trực tiếp với các đối tác. Hiệp hội Thương mại Gia vị Mỹ cũng đã kêu gọi chính phủ Mỹ không áp dụng mức thuế 46% đối với hạt tiêu và gia vị của Việt Nam, Sam nói thêm.

Chuyển trọng tâm sang các thị trường mới

Bạch Khánh Nhựt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam, cho biết sau khi biết về đề xuất thuế quan mới, các đối tác Mỹ đã thông báo cho các nhà xuất khẩu hạt điều Việt Nam rằng các hợp đồng và lô hàng hiện tại đang trên đường đến Hoa Kỳ sẽ không thay đổi. Tuy nhiên, đối với các lô hàng đã lên lịch nhưng vẫn chưa khởi hành, các đối tác Hoa Kỳ đã yêu cầu tạm dừng trong khi họ chờ đợi làm rõ cách áp dụng chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump. Mức thuế 46% sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến người mua Mỹ do giá sản phẩm thay đổi mạnh. Theo ông Nhựt, Mỹ là thị trường xuất khẩu hạt điều số một của Việt Nam trong thập kỷ qua, chiếm 25–27% tổng doanh thu. Như vậy, ngành công nghiệp này chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, mỗi cuộc khủng hoảng đều mang đến một cơ hội. Nhựt nhấn mạnh đến thị trường đầy hứa hẹn và mới nổi là Trung Đông. Các nhà xuất khẩu hạt điều đã và đang điều chỉnh chiến lược xuất khẩu của mình để tập trung nhiều hơn vào khu vực này và tích cực theo đuổi các cơ hội thị trường mới.

Về lâu dài, Việt Nam cũng duy trì mối quan hệ ổn định với các thị trường khác, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà xuất khẩu thâm nhập thị trường dễ dàng hơn. Ông Nhựt tin rằng thị trường Trung Đông có đủ tiềm năng để bù đắp tổn thất từ ​​Mỹ, cho phép ngành điều duy trì tương đối ổn định so với các ngành bị ảnh hưởng khác. Tuy nhiên, sự hiện diện của các đại sứ quán và cố vấn thương mại Việt Nam tại các thị trường mới nổi này vẫn còn hạn chế, không giống như ở các thị trường đã tồn tại lâu đời. Do đó, Hiệp hội Điều Việt Nam và các doanh nghiệp trong ngành đang kêu gọi hỗ trợ nhiều hơn - chẳng hạn như cử cố vấn thương mại đến Trung Đông để cung cấp thông tin cập nhật thường xuyên về tình hình thị trường, chính sách thuế, ưu đãi đầu tư và thủ tục xuất nhập khẩu. Với thông tin đó, Hiệp hội Điều Việt Nam có thể giúp các doanh nghiệp hành động nhanh chóng để giảm thiểu tổn thất từ ​​thị trường Mỹ.

Theo VNS