Nhảy lên một cỗ máy thời gian và du hành đến một vài tháng hoặc 1 năm tới – vào thời điểm chấm dứt đại dịch virus corona. Liệu các hình thái tiêu dùng tôm sẽ quay trở lại như trước đây? Cả ông Jim Gulkin, nhà sáng lập kiêm CEO của Siam Canadian Group, một nhà cung cấp thủy sản và tôm đông lạnh có trụ sở tại Bangkok, hay Jeff Sedacca, CEO của Sunnyvale Seafood Company, công ty con tại California của Zhanjiang Guolian Aquatic Products (Trung Quốc) đều không nghĩ như vậy.

Ngược lại, cả hai chuyên gia ngành tôm đều cho rằng họ sẽ không ngạc nhiên khi thấy ngày càng nhiều người tiêu thụ tôm tại nhà trong thời gian tới, bất kể là từ các nhà bán lẻ hay mua mang về. “Tôi nghĩ toàn bộ ngành dịch vụ ẩm thực – và du lịch là một phần không thể thiếu, bao gồm các tàu du lịch, công viên chủ đề, khách sạn,… - sẽ cần một khoảng thời gian để phục hồi hoàn toàn toàn”, ông Gulkin nhận định. “Quá trình này sẽ không diễn ra trong chớp mắt, cũng có thể diễn ra nhanh hơn những gì chúng ta nghĩ vài tháng trước nhưng tất cả đều phụ thuộc rất lớn vào tốc độ ra đời của một loại vắc xin an toàn và hiệu quả và phổ biến trên hơn 7 tỷ người khắp thế giới. Có thể sẽ mất vài năm để mọi thứ thực sự quay lại bình thường. Và có thể một số thứ sẽ vĩnh viễn không quay trở lại như trước đây. Có thể mọi người sẽ tiêu dùng tại nhà nhiều hơn, bất kể là mua từ hệ thống bán lẻ hay đặt hàng giao tận nhà”.

Sedacca, một chuyên gia tham dự hội thảo trực tuyến của Undercurrent News, cũng đồng ý với nhạna định trên, đồng thời cho rằng COVID-19 có thể giúp mở rộng thị trường. người tiêu dùng “thường nhìn nhận tôm là loại thực phẩm mà rất nhiều người chỉ ăn vào dịp Lễ Tình nhân hay ngày của Mẹ, nhưng do giá và do thiếu các nguồn protein khác, cùng với một đại dịch trên diện rộng, nhiều người bắt đầu mua tôm và học cách chế biến tôm. Và có thể đây sẽ là một thực tế mới trong dài hạn nhưng không gây thiệt hại cho ngành mà người tiêu dùng của hệ thống bán lẻ sẽ bắt đầu nhìn nhận tôm là một mặt hàng phổ biến như gà hay bánh kẹp. Chúng ta đang chứng kiến điều này diễn ra”.

Ngành kinh doanh nhà hàng tại Mỹ thiệt hại 240 tỷ USD doanh thu trong năm 2020

Trong hội thảo, ông Gulkin và Sedacca đưa ra những bình luận đầy khích lệ về báo cáo do Hiệp hội nhà hàng quốc gia Mỹ (NRA) công bố kết quả khảo sát nhà hàng tại Mỹ liên quan đến COVID-19. Đại dịch đã khiến 1/6 số nhà hàng tại Mỹ, tương đương 100.000 doanh nghiệp, đóng cửa vĩnh viễn hoặc dài hạn. Doanh thu giảm 34% trong tháng 8 sau khi ngành này thiệt hại 165 tỷ USD doanh thu từ tháng 3 – 7. NRA cho rằng trong cả năm 2020, ngành kinh doanh nhà hàng tại Mỹ sẽ thiệt hại 240 tỷ USD. Các thông tin này nằm trong thư NRA gửi tới hội đồng lập pháp trong một nỗ lực kêu gọi các hành động giải cứu ngay.

Đồng thời, một số bang bắt đầu nới lỏng các hạn chế và cho phép các nhà hàng bắt đầu phục vụ tại chỗ. Thị trưởng New York Andrew Cuomo thông báo hôm 9/9 cho phép các nhà hàng phục vụ tại chỗ, trong nhà với 25% công suất. Thị trưởng Florida Ron DeSantis cho hay ông có kế hoạch nới lỏng các hạn chế và cho phép các nhà hàng phục vụ tại chỗ, trong nhà với 50% công suất.

Nhiều nhà hang trước đó đã mở rộng công suất vận hành ngoài trời để đối phó với các lệnh hạn chế, đồng thời cũng giải tỏa lo lắng cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, vắc xin không có ngay lập tức và những cảnh báo rằng Mỹ có thể sẽ chứng kiến số ca tăng mạnh trở lại, cả ông Sedacca và Gulkin đều bày tỏ sự lo ngại về thời tiết lại tại một số khu vực của Mỹ có thể nhanh chóng triệt tiêu hoạt động phục vụ ăn uống ngoài trời. “Chúng ta đang bước vào mùa thu và mùa đông, khi ăn ngoài trời không còn là lựa chọn thay thế, đặc biệt là tại New York và Maine, vào tháng 12 và tháng 1 – khi tuyết bắt đầu rơi dày”, ông Gulkin phát biểu. “Nên tôi nghĩ mức độ hoạt động của ngành dịch vụ ăn uống sẽ yếu đi nhiều tại Mỹ”.

Tỷ lệ đóng cửa cao của các nhà hàng khiến các công ty bảo hiểm tín dụng phải giảm tỷ lệ bảo hiểm đối với các nhà bán buôn, ông Sedacca cho hay, nhấn mạnh xu hướng các nhà bán buôn nỗ lực bán cua tuyết Canada. Thị trường bảo hiểm tín dụng, nằm trong tay 5 – 6 công ty, đã giảm các bảo hiểm xuống chỉ còn 20 – 30% và một số thậm chí còn hủy luôn mức bảo hiểm. Đây là một vấn đề khác sẽ không được khắc phục nhanh chóng.

Thị trường tôm chia làm hai

Trong khi doanh số ngành dịch vụ ẩm thực vẫn tiếp tục giảm trên khắp nước Mỹ, doanh số bán lẻ tại Mỹ tăng nhanh hơn dự báo, ông Gulkin cho hay, nhấn mạnh cách nhiều nhà bán lẻ đang thúc đẩy bán làng thông qua các dịch vụ giao hàng nhanh hơn để bắt kịp nhu cầu. Đây là một thách thức bởi giá nguyên liệu hiện thấp hơn so với giá mua đầu vào của các nhà bán lẻ nhưng chi phí vận hành tại một số nước lại tăng.

Đồng thời, sản lượng tôm nhìn chung không giảm như những nhận định ban đầu, cả ông Gulkin và ông Sedacca đều cùng nhận định. “Câu hỏi thực sự là sản xuất có giảm đủ để bù đắp suy giảm nhu cầu. Và từ quan điểm của mình, chúng tôi không cho là như vậy. Hoạt động nuôi tôm tại Ấn Độ vẫn đang diễn ra rất ổn định”.

Theo báo cáo trước đó của Undercurrent News, kim ngạch nhập khẩu tôm theo thagns của Mỹ tăng vọt trở lại lên mức cao nhất trong 12 tháng vào tháng 7 vừa qua, chủ yếu do tang mạnh nhập khẩu từ Ấn Độ - nước cung cấp tôm lớn nhất cho thị trường Mỹ. Trong tháng 7/2020, nhập khẩu tôm của Mỹ đạt 68.341 tấn, trị giá 574,5 triệu USD, tăng 34% về lượng và 36% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020, theo dữ liệu từ Cơ quan Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA).

Tuy nhiên, sản xuất và nhập khẩu tôm nhìn chung vân xở mức cao, thị trường tôm lại phân chia làm 2, theo ông Sedacca giải thích trong hội thảo. “Những gì chúng tôi đang quan sát thấy là tình trạng dư thừa tôm không đầu, vốn thường không xảy ra, và thiếu các sản phẩm giá trị gia tăng do vấn đề thiếu lao động tại Ấn Độ. Do đó, về cơ bản, chúng ta đang có 2 vận động thị trường song song – một thiếu và một thừa”.

Do tồn kho tôm được sản xuất dành cho ngành dịch vụ ẩm thực vẫn còn quá nhiều, nguồn cung kho lạnh và vận chuyển bị chiếm dụng, dẫn đến thiếu hụt các dịch vụ này dành cho ngành bán lẻ, vốn đang có nhu cầu tăng, theo báo cáo của Undercurrent News.

Tuy nhiên, như ông Sedacca giải thích, thị trường tôm đang ngày càng trở nên thuận lợi hơn. Các nhà bán lẻ không có khả năng thu mua được nguồn tôm bóc vỏ, bỏ chỉ hoặc dễ bóc vỏ, bắt đầu chấp nhận và bán một số sản phẩm tôm bỏ đầu IQF. Diễn biến thị trường này mở ra cơ hội cho một số nước xuất khẩu, điển hình là Ecuador . “COVID-19 có thể tạo ra một thị trường mới hoặc mở rộng thị trường hiện tại”, ông Sedacca giải thích. Ngoài ra, các nhà chế biến tôm Ecuador bắt đầu đầu tư các thiết bị bóc vỏ cần thiết để cung cấp ra thị trường thêm các sản phẩm tôm giá trị gia tăng sau khi bị đẩy ra khỏi thị trường Trung Quốc trong thời gian gần đây, vốn là thị trường lớn nhất của tôm Ecuador.

Một xu hướng khác mà ông Sedacca có đề cập đến: tôm đỏ Argentina bắt đầu xuất hiện trên các kệ bán lẻ, không trên kệ tôm thẻ, mà ở kệ hàng hóa khác. “Doanh số rất tốt”, ông cho biết và giá không giảm do tôm Argentina được tiếng cao cấp nhờ nguồn gốc khai thác tự nhiên.

Một điều cũng sẽ không thay đổi nhiều là các nhà sản xuất tôm đang tăng nguồn cung tôm cỡ nhỏ để đáp ứng nhu cầu thị trường, theo ông Robins McIntosh, phó chủ tịch cấp cao tại công ty kinh doanh nông nghiệp lớn là Charoen Pokphand Foods. “Mọi người không hiểu điều này, nhưng thực tế là nuôi tôm cỡ lớn thì rẻ hơn nhiều so với nuôi tôm cỡ nhỏ”, ông McIntosh cho hay. “Do đó nông dân, nếu họ có năng lực sản xuất tôm cỡ lớn thì họ sẽ sản xuất tôm cỡ lớn”.

Ông McIntosh cho biết tình hình sản xuất tương lai cũng phụ thuộc vào diễn biến trên thị trường Mỹ. “Bạn biết đấy, nếu tiêu dùng tôm tại Mỹ tiếp tục tăng lên mức cao kỷ lục và tiêu dùng tại châu Âu vẫn tiếp tục tăng thì sản xuất sẽ bắt kịp tiêu dùng”, ông dự báo. “Nhưng nếu tiêu dùng không tăng thì tôi nghĩ về cơ bản chúng ta sẽ cần duy trì một mức sản lượng thấp hơn bởi nông dân phải nhận được mức giá phù hợp để tiếp tục sản xuất”.

Theo Undercurrent News