Cũng như phần lớn các ngành nghề trên toàn thế giới, chuỗi cung ứng thực phẩm hiện bị đứt gãy bởi ảnh hưởng từ dịch cúm Covid, với hình ảnh đại diện là những kệ hàng trống rỗng trong các siêu thị.

Liệu chúng ta có đang thiếu hụt lương thực không?

Việc gom hàng ồ ạt ở một số quốc gia đã khiến các mặt hàng chủ đạo như mỳ sợi và bột mì hết liên tục trong các siêu thị những tuần gần đây. Các nhà bán lẻ nói rằng họ có thể bổ sung hầu hết các mặt hàng, trong khi các tiệm bánh và mỳ sợi ở Châu Âu và Bắc Mỹ liên tục gia tăng sản lượng. Các doanh nghiệp thực phẩm cho biết, hiện tượng mua gom do sợ hãi sẽ lắng xuống khi các hộ gia đình đã tích trữ đủ và thói quen sinh hoạt đã thích nghi với việc phong toả. 

Tuy nhiên, các khách hàng cũng sẽ phải làm quen với việc ít sự lựa chọn về hàng hoá hơn, hoặc mua nhiều hơn từ các nguồn thực phẩm địa phương.  Gián đoạn logistics gây ra bởi việc đóng biên cho tới giảm lực lượng lao động đang gây khó khăn cho các tuyến cung ứng thông thường, đặc biệt đối với mặt hàng thực phẩm tươi sống.  Nhiều máy bay không thể cất cánh, các con tàu chở hàng cũng khó tiếp cận ngay sau đợt bùng dịch Covid-19 đầu tiên tại Trung Quốc, khiến các nhà cung cấp rau củ quả từ Châu Phi chật vật trong việc gửi hàng hoá tới Châu Âu.  Tại Kenya, các biện pháp phong toả gần đây của Trung Quốc dẫn tới sản lượng nhập khẩu cá giảm, tạo thêm cơ hội cho ngư dân trong nước, nhưng cũng nâng cao rủi ro thiếu hụt nguồn cung.

Liệu thực phẩm có tăng giá?

Giá cả cả các mặt hàng nông sản đang biến động mạnh do các nhà giao dịch phải phản ứng theo từng diễn biến cụ thể trong lĩnh vực hoạt động, đồng thời cũng chịu tác động bởi các thay đổi chóng mặt trong thị phần và giá dầu.

Giá bột mì tương lai tăng vọt trong tuần qua lên mức cao nhất trong vòng 2 tháng, một phần do nhu cầu cho các sản phẩm bánh mì và mì sợi tăng đột biến, trong khi giá ngô lại giảm xuống mức thấp nhất trong 3,5 năm do giá dầu suy sụp kéo theo giảm sử dụng ngô để sản xuất nhiên liệu sinh học.

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc đã cảnh báo mọi hành động mua gom vội vã thực phẩm thiết yếu của các nước nhập khẩu đều dễ thổi bùng vấn đề lạm phát lương thực toàn cầu, bất kể lượng dự trữ lương thực vẫn dồi dào. Các biến động trong thị trường hàng hoá không nhất thiết ảnh hưởng đến giá thực phẩm, do các doanh nghiệp thực phẩm thường đã mua nguyên liệu thô từ trước. Một số quốc gia nghèo hơn cũng triển khai các chương trình trợ cấp thực phẩm để đảm bảo bình ổn giá.

Tuy nhiên, các thực phẩm tươi sống như trái cây hoặc thủy sản đang phản ánh trực diện hơn tương quan cung – cầu hiện nay. Tại Pháp, Bộ trưởng Nông nghiệp kêu gọi người bán không tăng giá các hàng hóa như măng tây – vốn là thực phẩm đang có nguồn cung thấp theo mùa. Đồng thời, ông khuyến khích các hộ gia đình mua thủy sản sau khi đóng cửa các nhà hàng làm giảm mạnh giá bán buôn các sản phẩm này.

Liệu có đủ thực phẩm nếu cuộc khủng hoảng kéo dài?

Các nhà phân tích cho biết nguồn cung toàn cầu cho các loại thực phẩm phổ biến nhất đủ để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ. Nguồn cung bột mì toàn cầu dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục trong năm tới. Các chính phủ cũng ưu tiên vấn đề nguồn cung thực phẩm là một phần của các biện pháp khẩn cấp, và nhóm G20 gồm những nền kinh tế dẫn đầu đã cam kết sẽ đảm bảo vận hành các luồng hàng hóa nông sản quốc tế  để ứng phó Covid-19.

Tuy nhiên, do nguồn cung thực phẩm khả dụng xuất khẩu chỉ tập trung ở một số ít quốc giá khiến các nhà giao dịch lo ngại về gián đoạn logistics hoặc các chính sách hạn chế xuất khẩu.

Giá bột đậu tương cũng tăng mạnh trong tuần qua do các biện pháp hạn chế di chuyển về hàng hoá và người cùng các chính sách khác tại Argentina nhằm hạn chế lây lan của dịch Covid, dẫn tới rủi ro sụt giảm nguồn cung từ quốc gia xuất khẩu TACN giàu protein lớn nhất thế giới này.  Thị trường bột mì trong lúc đó, đang phải theo dõi kỹ lưỡng các chính sách của Nga – nguồn cung ngũ cốc chủ đạo, sau khi xuất hiện các lời kêu gọi hạn chế xuất khẩu các mặt hàng thực phẩm như dầu hướng dương.

Theo Reuters

Người dịch: Nguyễn Huyền Châu