Ngành hạt điều mới chớm vượt qua cuộc khủng hoảng kéo dài từ năm 2017 đến đầu năm 2019 với những ảnh hưởng nghiêm trọng nhưng diễn biến mới đây của dịch Covid-19 đang đặt ra cho ngành này một tương lai đầy bất ổn, nhiều rủi ro. Năm 2020, các doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều đều chuẩn bị tinh thần đối mặt với những khó khăn đặc biệt.

Ban chỉ đạo của Hiệp hội hạt điều Việt Nam (Vinacas) cảnh báo các doanh nghiệp phải thận trọng trong giao dịch vào thời điểm này và nên cân nhắc cẩn thận trước khi quyết định đặt hàng mua điều thô từ các nước châu Phi, thậm chí ngay cả với nước láng giềng Campuchia. Theo đó, các doanh nghiệp cần nhâphân tích thông tin từ nghiều nguồn và phân tích tác động, đặc biệt là tác động của Covid-19 và công suất thực trước khi quyết định ký các hợp đồng mua điều thô hay bán điều nhân, bao gồm quyết định xem nên tích trữ điều thô nguyên liệu hay điều nhân hoặc không, để đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh. Nếu doanh nghiệp không cân đối được chi phí hoặc giá bán, họ không nên cố gắng thu mua điều thô.

Về cơ cấu thị trường xuất khẩu hạt điều của Việt Nam, Mỹ chiếm gần 30%, Eu và các nước khác chiếm 56% trong khi Trung Quốc chiếm hơn 14%. Mặc dù chỉ chiếm một tỷ trọng nhỏ, Trung Quốc đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong tác động lên giá của các thị trường khác trong dài hạn. Sự ổnd idnhj của giá hạt điều trên thị trường Trung Quốc là một đối trọng, góp phần giữ giá trên các thị trường khác. Với diễn biến tình hình hiện nay, khi các nhà phân tích không thể xác định chính xác dịch Covid-19 kéo dài bao lâu, Vincas cho rằng xuất khẩu điều nhân sang Trung Quốc sẽ gặp ít nhiều khó khăn.

Năm 2020, liệu Trung Quốc sẽ tăng hay giảm tiêu dùng hạt điều luôn là câu hỏi và vấn đề cần được quan tâm liên tục. Một khi tiêu dùng hạt điều tại thị trường Trung Quốc yếu đi, đây là cơ hội để các nhà nhập khẩu khác gây áp lực giảm giá điều nhân. Giữa bối cảnh khó lừng này, khả năng cao là các nhà nhập khẩu phương Tây sẽ giảm đặt hàng để ép giá.

Do đó, các thương vụ đàm phán nhập khẩu điều thô từ Tây Phi sẽ khó khăn. Thậm chí khó khăn sẽ còn cao hơn một khi doanh nghiệp muốn đàm phán lại. Hơn nữa, so với hạt điều, người Trung Quốc tiêu thụ hạnh nhân nhiều hơn, Do diễn biến phức tạp của Covid-19, lượng hạnh nhân nhập khẩu vào Trung Quốc giảm mạnh, khiến giá hạnh nhân trên thị trường thế giới suy giảm. Hệ quả là giống như thời gian trước, một phần người tiêu dùng trên thị trường thế giới sẽ chuyển sang tiêu dùng hạnh nhân, khiến tiêu dùng hạt điều bị ảnh hưởng tiêu cực.

Thậm chí ngay cả sau khi dịch bệnh lắng xuống, cuộc sóng của người Trung Quốc sẽ trải qua một giai đoạn khó khăn trước khi quay trở lại hoàn toàn bình thường nên quy mô nhập khẩu hàng hóa sẽ giảm so với những năm trước do hạt điều không phải thực phẩm thiết yếu trong bữa ăn của người dân. Đó là lý do vì sao Vinacas dự báo sản lượng hạt điều xuất khẩu sang Trung Quốc giảm trong năm 2020.

Hiện giá hạt điều đang điều chỉnh giảm, gây thiệt hại cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong khi giá điều nhân đang giảm mạnh, giá điều thô tại châu Phi chỉ giảm không đáng kể, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong cân đối sản lượng và chi phí đầu vào. Với các phân tích này, Vinacas dự báo tốc độ tăng trưởng sản lượng điều nhân sẽ bị ảnh hưởng. Nếu tốc độ tăng trưởng ngành hạt điều dương trong năm 2019 thì có thể sẽ đảo ngược trong năm 2020.

Từ một khí cạnh khác, theo phân tích của một chuyên gia ngành hạt điều, bất ổn tâm lý đang bao trùm thị trường hạt điều do dịch Covid-19 đang châm ngòi cho những thay đổi không mong đợi. Trung Quốc là một thị trường quan trọng mặc dù thị phần chỉ chiếm khoảng 10% tiêu dùng hạt điều toàn cầu. Bên cạnh đó, hàng năm theo chu kỳ, nhập khẩu hạt điều của Trung Quốc – 90% đến từ Việt Nam – giảm mạnh vào tháng 2 và 3, sau khi mùa tiêu dùng cao điểm dịp tết Nguyên đán trôi qua.

Có thể vẫn còn quá sớm để nói về tác động của đại dịch. Nếu dịch bệnh kéo dài thêm vài tháng thì tác động phá hủy sẽ rất lớn. Nhưng nếu dịch bệnh được kiểm soát tốt vào cuối tháng 3, tác động lên tiêu dùng hạt điều tại Trung Quốc và thế giới sẽ không lớn. Giữa bối cảnh tăng trưởng mạnh nhu cầu trên thê giới và tồn kho vụ cũ ở mức thấp, mối lo mà đại dịch đã khởi phát đã bị thổi phồng và có thể nhu cầu sẽ tăng vọt trong vụ sản xuất tới.

Theo SGGP