Ngành hạt điều Ấn Độ, vốn đang khủng hoảng, đang dấy lên mối lo mới – luồng hạt điều vỡ từ các nước như Việt Nam, Bờ Biển Ngà và Mozambique chảy vào Ấn Độ với ghi nhãn là thức ăn chăn nuôi, tạp phẩm nông nghiệp và hạt điều rang vỡ. Các lô hàng đã cập các cảng Ấn Độ với mã HS 23063020 (phụ phẩm và tạp phẩm từ ngành thực phẩm và nguyên liệu TACN) sau đó đã được đóng gói lại và tuồn ra thị trường, khiến nhiều nhà chế biến điều nước này dấy lên lo ngại. Ngoài thiệt hại về thuế hải quan, các nhà chế biến điều Ấn Độ cho rằng các lô hàng như vậy sẽ khiến ngành điều nước này, vốn đã điêu đứng, lại càng thêm khó khăn.

R.K. Bhoodesh, chủ tịch Hội đồng Xúc tiến Xuất khẩu Hạt điều Ấn Độ (CEPCI), cho biết luồng hạt điều vỡ ghi nhãn gian lận này bắt đầu xuất hiện từ năm 2018, sau đó đã thu hút sự chú ý của Hội đồng trung ương Hải quan và thuế gián thu (CBIC). “Tháng 2 – 3/2019, cơ quan này đã ghi nhận 20 lô hàng bị bắt giữ, sau đó các luồng hạt điều này tạm ngừng nhưng sau đó chuyển từ cảng Mundra sang cảng Visakhapatnam”.

Theo các nhà chế biến, một lượng lớn hạt điều tồn kho đang chồng chất trong các nhà máy kể từ khi luồng hạt điều vỡ nhập khẩu nói trên bắt đầu tràn ngập thị trường. “Tại tất cả các nước xuất khẩu hạt điều, có tới 30 – 40% tổng sản lượng hạt điều chế biến là hạt điều vỡ, mà thị trường quốc tế không có nhu cầu. Nhưng tại Ấn Độ, chúng tôi sử dụng hạt điều vỡ như một nguyên liệu thực phẩm và phân khúc thị trường hạt điều vỡ phụ thuộc nhiều vào thị trường nội địa mạnh. Nhưng hiện nay, luồng hạt điều vỡ từ các nước khác ghi nhãn là TACN hoặc điều nhân rang đang thâm nhập vào thị trường trong khi né thuế nhập khẩu”.

Trước đó, Trung Quốc thường là một khách hàng lớn cho nguồn hạt điều nhân vỡ từ Việt Nam, Nhưng sau khi Trung Quốc áp dụng một số hạn chế nghiêm ngặt, Ấn Độ trở thành thị trường mục tiêu chính và nước này bắt đầu nhập khẩu hạt điều nhân thô nhưng ghi nhãn là đã rang. Các nhà chế biến cho biết các nhà xuất khẩu lớn và các công ty đa quốc gia lớn là một thế lực vận động hành lang đầy quyền lực. “Họ đang tận dụng các kẽ hở trong thỏa thuận thương mại tự do (FTA) và chúng tôi nghĩ hoạt động kinh doanh của mình sẽ bị xóa sổ nếu tình trạng này diễn ra”.

Các nhà chức trách cho biết họ đang hoạt động tích cực nhưng không thể giải quyết triệt để tình trạng này. CEPCI đề xuất quy định lấy mẫu bắt buộc và kiểm tra toàn bộ các lô hàng hạt điều nhân cùng với triển khai hệ thống quản lý rủi ro nghiêm ngặt. “Tuần trước khoảng 41 lô hàng đã bị bắt giữ tại cảng Visakhapatnamvà hiện chúng tôi đang nỗ lực đưa vấn đề này lên văn phòng Thủ tướng. Một đề xuất khác là quy định chỉ thông quan tại một cảng để quản lý tốt hơn”.