Một trong những thành phố lớn nhất và nằm sâu trong lục địa nhất, Lan Châu là thành phố mới nhất có tuyến vận chuyển hàng không các mặt hàng thủy sản từ Đông Nam Á. Hiện Trung Quốc đang nỗ lực đàm phán để kết thúc các căng thẳng thương mại với Mỹ, nước này cũng bận rộn mở ra các tuyến thương mại và cung ứng thủy sản mới dưới kế hoạch “Một vành đai, Một con đường” để mở rộng thương mại thông qua các tuyến vận chuyển mới.

Không lâu trước đây, nhập khẩu thủy sản vào Trung Quốc phải đi qua rất nhiều cảng biển và cảng hàng không – một trong lý do vì sao buôn lậu trở thành một tuyến thương mại phổ biến để đưa thủy sản vào nước này. Gần đây, lô hàng 15 tấn gồm cá hố, cá mú và tôm từ Thái Lan đã cập cảng hàng không Zhongzhou, nằm tại khu vực sa mạc ngoại ô Lan Châu – lô hàng mới nhất trong một loạt các cảng thủy và cảng hàng không nội địa hiện được phép xử lý nhập khẩu thủy sản. “Với dịch vụ mới cung ứng thủy sản từ Đông Nam Á này, chúng tôi sẽ nhanh chóng tiếp cận tới bàn ăn của người dân khu vực này”, theo thông báo từ ban quản lý cảng hàng không này cho biết. Tăng nguồn cung nhập khẩu các loại thủy sản tiêu dùn chính như cá hố cũng là trọng tâm trong mục tiêu giữ giá của Trung Quốc.

Tương tự, tại thành phố miền nam Nam Ninh, thủ phủ tỉnh Quảng Tây, dịch vụ thương mại Air Asia từ Kuala Lumpur tới Wu Wei Airport trở thành một tuyến cung ứng cho cá mú Indonesia, cá hồi Chile và tôm hùm Canada, tất cả đều được trung chuyển qua Nam Ninh, nơi năm ngoái vừa được cấp quyền xử lý hải quan đối với nhập khẩu thực phẩm.

Các nhà xuất khẩu thủy sản đang hướng tới thị trường Trung Quốc hiện có thêm nhiều lựa chọn hơn lúc nào hết về các cảng thông quan, do các nhà vận chuyển Trung Quốc và khu vực đang đua nhau tăng cường dịch vụ tới các cảng hàng không khu vực nhằm phục vụ luồng khách du lịch nước ngoài rất lớn, những người đang sử dụng của cải mới có để du lịch ở nước ngoài. Các khách du lịch Trung Quốc đang trở thành khối khách du lịch hàng đầu tại các các địa điểm như Thái Lan và Nhật Bản, cũng như tại rất nhiều thành phố của Nga và các đảo ở biển Ấn Độ Dương như Mauritius. Diễn biến này mở ra một loạt mạng lưới hoàn toàn mới các tuyến hàng không – với các lựa chọn vận chuyển hàng hóa mới – phục vụ cho các thành phố cấp khu vực tại Trung Quốc.

Một số chính quyền địa phương thậm chí còn đi xa hơn trong lĩnh vực nhập khẩu khi mở ra các quyến thương mại mới để xây dựng các thị trường thủy sản cực lớn như một điểm thu hút du khách và thúc đẩy kinh tế. Động thái mới nhất là Zhuhai Hong Wan Central Fishing Port mới mở cửa gần đây tại thành phố trù phú có các đường biên giới với thiên đường cờ bạc Macau. Tọa lạc trên khu đất rộng 720.000m2, bao gồm 800 điểm neo đậu tàu thuyền cũng như các chợ và trở thành một “trung tâm phân phối cho miền nam Trung Quốc”, phục vụ Châu Hải, Macao và Hong Kong, theo phó thị trưởng Châu Hải Liu Jia Wen, đại diện cho chính quyền trong lễ khai trương chính thức, cùng với Gao Qing Ying, lãnh đạo địa phương của ngành nông nghiệp.

Bước đi này của Châu Hải cũng phản ánh một xu hướng mới trong chính phủ Trung Quốc – khuyến khích sự nổi lên của các khối kinh tế khu vực nằm sâu trong Trung Quốc và tự tăng cường hiệu quả kinh tế. Nằm về phía Bắc, gần Bắc Kinh, thành phố cảng Thiên Tân là một trong 3 khu vực thử nghiệm quốc gia (hai hành phố khác nằm tại Quảng Tây và Giang Tây) về dịch vụ thông quan cảng nhanh cho các sản phẩm thực phẩm. Các hàng hóa nằm trong danh sách thử nghiệm được xử lý trực tiếp từ cảng tới Hai Ji Xing Foodstuffs Logistics Park,  nơi các thủ tục hải quan hoàn thành trong vòng 2h, theo Du Lin, trợ lý tổng giám đốc khu logistics trên, phát biểu trên kênh truyền hình địa phương.

Khu vực logistics này là một phần trong kế hoạch có tên gọi chính thức ‘Jing Jin Ji Quarantine Experimental Area” – “Jing Jin Ji” – một khối có quy mô dân cư 112 triệu người tại Bắc Kinh, Thiên Tân và Hồ Bắc. Mục tiêu chính của khối này là cung cấp thực phẩm – và đặc biệt là thủy sản – vào khu vực này, ông Du cho hay. Ông tự tin rằng nguồn cung sẽ tăng mạnh và cho biết khu vực thử nghiệm này chỉ cách các chợ bán buôn và nhà hàng tại Bắc Kinh khoảng 1,5h lái xe.

Ngoài tăng nguồn cung, chính phủ cũng khuyến khích giảm giá thủy sản. Châu Hải đang triển khai chính sách hỗ trợ trị giá 100.000 NDT, tương đương 15.000 USD, cho mỗi 10 công ty để giúp họ mở rộng các đội vận chuyển lạnh, xử lý hàng hóa thủy sản, qua đó tăng nguồn cung thực phẩm địa phương. Giá thủy sản phần lớn đi ngang trong tháng 11 – 12/2018, theo khảo sát của cơ quan thương mại Trung Quốc trên 36 chợ toàn quốc, cho thấy giá các loại thủy sản chính như cá chép và cá hố vẫn ổn định tại nước này.

Dễ thấy rằng thặng dư thương mại thủy sản từng rất lớn của Trung Quốc đang giảm đi do nhập khẩu tăng nhanh hơn xuất khẩu – vốn đang giảm tốc. Nhập khẩu thủy sản vào Trung Quốc gia đoạn 2013 – 2017 tăng mạnh 31%. Xuất khẩu thủy sản năm 2017 của Trung Quốc đạt tổng cộng 4,34 triệu tấn, trị giá 21,1 tỷ USD, tăng 2,4% về lượng và 1,99% về giá trị so với năm 2016. Trong khi đó, nhập khẩu thủy sản đạt tổng cộng 4,89 triệu tấn, trị giá 11,3 tỷ USD – tăng 21,1% về lượng và 21,03% về giá trị trong cùng kỳ so sánh.

Thông qua mở cửa các cảng thủy và cảng hàng không cho nhập khẩu, Trung Quốc hiện đang tìm cách đa dạng hóa các nguồn cung thủy sản và thực phẩm để giữ giá ổn định, giảm sự phụ thuộc vào bất cứ 1 nguồn cung cấp nào, đặc biệt là trong kỷ nguyên của các căng thẳng thương mại. Đó là mục tiêu mà kế hoạch “Một vành đai, Một con đường” hướng tới và sau chót chính là các tuyến cung ứng mới sẽ lại mở ra các lựa chọn mới cho chính các nhà xuất khẩu nước này. Nhưng các tuyến cung ứng mới này cũng sẽ làm tăng cạnh tranh khi vận chuyển tới Trung Quốc trở nên dễ dàng hơn.