Trong nhiều thập kỷ qua, Indonesia đã cung ứng cho các nhà rang xay cà phê toàn cầu loại cà phê giá cao có hương vị độc đáo theo khẩu vị của những người thưởng thức sành sỏi. Trong khi đó, hầu hết người Indonesia vẫn thích uống trà. Nhưng giờ đây, những thế hệ trẻ hơn đang chuyển sang cà phê và hàng trăm quán cà phê và các nhà rang xay độc lập đang nở rộ trên khắp quốc gia nghìn đảo này, tiêu dùng cà phê tại Indonesia đang tăng. Tình hình này trực tiếp làm nguồn cung khả dụng xuất khẩu cà phê giảm và giá cà phê Indonesia chào bán cho những người mua quốc tế tăng lên.

Sản lượng cà phê Sumatra giảm thấp càng khiến nguồn cung loại cà phê Arabica đặc trưng của khu vực này trở nên khan hiếm. Loại cà phê Arabica Sumatra vốn là thành phần chính trong công thức Christmas Blend của Starbucks, có mặtt rên thị trường hơn 30 năm qua. SẢn lượng cà phê Sumatra thấp khiến một số nhà xuất khẩu trì hoãn hoặc thậm chí hủy giao hàng, theo các nguồn tin từ các công ty nhập khẩu tại Mỹ cho biết, buộc các nhà nhập khẩu Mỹ phải tăng giá để đảm bảo nguồn cung.

Tồn kho cà phê tại Mỹ đang giảm, nhiều nhà nhập khẩu cho biết họ có đủ cà phê để đáp ứng các đơn hàng với các nhà rang xay nhưng không còn đủ để cung ứng trên thị trường giao ngay. Các nhà rang xay cà phê lớn như Starbucks và Keurig Green Mountain là các khách hàng lớn nhất của cà phê Arabica Sumatra, theo thông tin từ các nhà nhập khẩu, và các công ty nhỏ hơn đang đối mặt với những thách thức lớn nhất trong việc thâu tóm một phần nguồn cung loại cà phê này. Một người phát ngon của Starbucks cho biết công ty không chịu tác động của nguồn cung cà phê khan hiếm từ khu vực này trong năm 2018; trong khi Keurig hông phản hồi trước yêu cầu bình luận.

Tiêu thụ cà phê nội địa tăng

Tiêu dùng cà phê tại Indonesia đã tăng gấp đôi trong 10 năm qua do ngày càng nhiều người trẻ Indonesia bị ảnh hưởng bởi thói quen tiêu dùng cà phê tại Úc và Mỹ - các nước có đông sinh viên Indonesia theo học. “Chúng tôi nhận thấy sự mở rộng thị trường cà phê nội địa Indonesia rất mạnh, nhu cầu đang tăng rất ấn tượng”, theo Michael Schaefer, nhà quản lý bộ phận Thực phẩm và Đồ uống tại Euromonitor International. Các nước sản xuất cà phê lớn như Brazil, Việt Nam, Colombia và Indonesia có lịch sử xuất khẩu những phần cà phê tốt nhất họ có, nhu cầu ngày càng tăng đối với cà phê cao cấp trên thị trường nội địa đang làm thay đổi tình hình.

Nhiều nhà rang xay mới đang chào giá mua rất cao tới nông dân trồng cà phê Arabica, theo ông Pranoto Soenarto, phó chủ tịch Hiệp hội ngành và các nhà xuất khẩu cà phê Indonesia cho hay. “Nông dân đang rất phấn khỏi. Họ sẽ giữ cà phê cho các nhà rang xay rất nhỏ này – những người chỉ mua theo số lượng nhỏ”. Irvan Helmi, đồng sáng lập quán cà phê kiêm rang xay Anomali tại Jakarta, cho biết những người mua nội địa có lợi thế địa lý gần với nông dân nên có thể trả giá cao cho nông dân, đồng thời lại bán trực tiếp cho khách hàng cuối cùng nên có biên lợi nhuận tốt hơn. Wildan Mustofa, một nông dân trồng cà phê Arabica tại Pangalengan, West Java, cho biết doanh số nội địa của ông đang tăng lên nhanh chóng. “Tăng trưởng doanh số bán hàng nội địa lên tới 100% hàng năm”, ông cho biết khi đang giúp công nhân tán trái cà phê để phơi dưới nắng.

Sản lượng và xuất khẩu đều giảm

Sản lượng giảm cũng là nguyên nhân làm giảm nguồn cung cà phê cho thị trường quốc tế. Theo dữ liệu của Bộ Nông nghiệp, sản lượng cà phê Indonesia đã giảm khoảng 8% trong 5 năm vừa qua. Nông dân cho biết thời tiết thất thường, thiếu chăm sóc vườn cây và chuyển sang các cây trồng khác là nguyên nhân khiến năng suất cà phê Indonesia giảm. Xuất khẩu cà phê từ nước sản xuất cà phê lớn thứ 4 thế giới này đã giảm khoảng 20% trong 5 năm qua, theo dữ liệu USDA.

Nguồn cung thấp đã tác động trực tiếp lên xuất khẩu cà phê Indonesia trong quý 1/2018, với mức giảm 26% so với cùng kỳ năm 2017, theo dữ liệu cơ quan thống kê Indonesia cho thấy.

Cà phê Arabica Sumatra hút hàng

Tại Sumatra, hòn đảo lớn và địa hình đồi núi tại phía tây thủ đô Jakarta, nguồn cung cà phê Arabica thấp đã đẩy giá lên mức cao kỷ lục trong tháng 4 vừa qua. Arabica là loại cà phê chất lượng cao hơn, thường được dùng để rang và ủ. Trong khi đó, cà phê Robusta, có vị đắng hơn, thường dùng để sản xuất cà phê hòa tan hoặc làm thành phần giúp giảm chi phí trong các công thức phối trộn cà phê rang xay. Cà phê Robusta chiếm gần 90% tổng sản lượng cà phê Indonesia.

Cà phê Arabica tại Sumatra là độc nhất, một phần do quá trình sấy cà phê độc đáo tại đây. Trong khi nông dân tại các nước khác cố gắng bắt chước quy trình sấy này nhưng các nhà nhập khẩu cho biết kết quả không đáng tin cậy và chỉ có quy mô nhỏ. “Cạnh tranh để mua được cà phê từ những người sản xuất đang rất khốc liệt”, theo ông Robert Babington Smith, nhà giao dịch cấp cao cho nhà nhập khẩu InterContinental Coffee Trading Inc có trụ sở tại California.

Giá cà phê Arabica sấy một phần hoặc chưa chế biến tại cổng trại tăng lên mức kỷ lục 5,9 USD/kg vào tháng 4 vừa qua; tron gkhi giá cà phê Arabica tại các nhà kho ở Mỹ đã có mức chênh giá lên tới 2,2 USD/lb hoặc hơn so với giá tham chiếu trên thị trường thế giới, gần gấp đôi so với giá cà phê cùng kỳ năm ngoái, theo Babington Smith cho biết.

Babington Smith cho biết thêm một trong những nhà cung cấp của ông đã không thể triển khai kế hoạch giao hàng như đã định do các nhà xuất khẩu thiếu nguồn tài chính để mua cà phê đang ngày một đắt đỏ. Một nhà nhập khẩu khác cho biết 5 containers hàng của ông đã không thể giao sau khi công ty ông từ chối trả thêm so với giá đã ký trên hợp đồn. “Chúng tôi nhận được cuộc gọi mỗi ngày từ các nhà rang xay cà phê rằng liệu chúng tôi có thêm nguồn cà phê Sumatra hay không, giao ngay hay đang trên đường đến”, nhà nhập khẩu này cho hay.