Trong năm 2016 và nửa đầu năm 2017, ngành chăn nuôi lợn của EU hưởng lợi từ giá TACN thấp và giá thịt lợn cao. Với điều kiện thị trường thuận lợi, ngành chăn nuôi lợn EU đã đạt mức sản lượng cao kỷ lục, đặc biệt tại khu vực Trung Âu. Tuy nhiên, trong quý 2/2017, nhu cầu đối với thịt lợn của Trung quốc giảm mạnh. Hệ quả là sản lượng giết mổ tăng vọt và sản xuất thịt lợn tăng trong nửa cuối năm 2017 sẽ  đối mặt với tình trạng xuất khẩu thịt lợn giảm. Nhu cầu nội địa đối với thịt lợn tiếp tục diễn biến tiêu cực; do đó, Ủy ban châu Âu (EC) và các nước thành viên đang ráo riết tìm kiếm các thị trường thay thế. Thỏa thuận thương mại với Nhật Bản được cho là sẽ mở ra một thị trường mới cho thịt lợn EU nhưng các vấn đề SPS vẫn là yếu tố tiên quyết, và quy trình phê chuẩn một thỏa thuận như vậy thường kéo dài đến 2 năm. Một trong những thị trường tiềm năng nhất để hấp thụ nguồn cung dư thừa là Ukraine. Điều kiện thị trường bất lợi được cho là nguyên nhân chính dẫn đến dự báo giảm quy mô đàn lợn nái, nguồn cung lợn thịt và sản lượng giết mổ của EU trong năm 2018.

Sản xuất và xuất khẩu thịt lợn EU cao kỷ lục trong năm 2016

Số liệu thống kê cộng dồn chính thức của các nhà giết mổ chuyên nghiệp và không chuyên từ Eurostat cho biết sản xuất thịt lợn của EU năm 2016 đạt hơn 23,5 triệu tấn, là mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Tây Ban Nha, Ba Lan và Ý tăng sản lượng thịt lợn mạnh nhất. Xuất khẩu cũng chạm mức kỷ lục nhờ tăng mạnh sang thị trường Trung Quốc, với mức twang 593.000 tấn lên 1.284.000 tấn trong năm 2016. Các thị trường xuất khẩu tăng trưởng cao khác bao gồm Hong Kong (+52.000 MT), Hàn Quốc (+43.000 MT) và Nhật Bản (+33.000 MT).

Nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc giảm, dẫn đến dư cung thịt lợn tại EU

Trong năm 2016, sản xuất thịt lợn của EU cao kỷ lục để đáp ứng nhu cầu mạnh tại thị trường Trung Quốc. Sang năm 2017, EU có thể găp phải tình trạng dư cung thịt lợn do nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc giảm. Trong nửa đầu năm 2017, xuất khẩu thịt lợn EU sang Trung Quốc giảm mạnh 37%, tương đương mức giảm gần 273.000 tấn. Xuất khẩu sang các thị trường khác không thể bù đắp cho sự suy giảm này và chỉ tăng khoảng 62.000 tấn, chủ yếu sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Philippines và Mỹ. Nếu xuất khẩu sang Trung Quốc và các thị trường khác duy trì tốc độ tăng trưởng như hiện nay, xuất khẩu thịt lợn của EU trong năm 2017 sẽ giảm xuống còn khoảng 2,7 triệu tấn, tương đương giảm 425.000 tấn so với năm 2016. Kịch bản này có thể xảy ra do sản xuất thịt lợn tại Trung Quốc được cho biết là đang phục hồi và nguồn cung thịt lợn từ Mỹ cũng đang tăng. Hơn nữa, các nhà cung cấp eU đang mất dần lợi thế tỷ giá đồng Euro so với đồng USD. Do dự báo xuất khẩu thịt lợn sang Trung Quốc sẽ cải thiện trong nửa cuối năm, dự báo xuất khẩu thịt lợn EU trong năm 2017 sẽ đạt 2,8 triệu tấn.

EC và các nước thành viên tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới

Với sự thiếu vắng thị trường Nga và nhu cầu thịt lợn tại thị trường Trung Quốc yếu đi, Ủy ban châu Âu và các nước thành viên EU đang nỗ lực mở cửa các thị trường xuất khẩu mới. Trong tháng 5/2017, chính phủ dan mạch thông báo Trung Quốc đã mở cửa các sản phẩm thịt lợn xử lý nhiệt của Đan Mạch như xúc xích và thịt xông khói. Tháng 7/2017, EC và Nhật Bản thông báo đã đi đến một thỏa thuận chính trị. Thỏa thuận thương mại với Nhật Bản được cho là sẽ mở cửa phân khúc thị trường giá trị trung bình thấp và phân khúc thị trường sản phẩm chế biến cao cấp. Nhưng vấn đề SPS vẫn đang trong quá trình đàm phán và quy trình phê duyệt một thỏa thuận như vậy thường kéo dài 2 năm. Thị trường Việt Nam có thể sẽ dỡ bỏ các rào cản trước đây nhưng tác động thị trường của quyết định này được cho là hạn chế. Một thị trường tiềm năng hơn trong hấp thụ lượng thị lợn dư cung của EU là Ukraine. Ukraine có hạn ngạch phi thuế với EU, được cho là khoảng 100.000 tấn. Giá thịt lợn EU và Ukraine có thể ngang nhau trong mùa thu năm nay sau khi hoạt động xuất khẩu được khởi động.

Triển khai Thỏa thuận thương mại tự do EU – Việt Nam (FTA)

EU và Việt Nam đã kết luận các đàm phán FTA và tháng 12/2015. Cả hai bên kỳ vọng có thể chốt quy trình phê chuẩn cho phép thỏa thuận này được triển khai từ đầu năm 2018. EU sẽ nhận quyền tiếp cận thị trường với mức thuế giảm cho thịt bò và thịt lợn sau nhiều giai đoạn triển khai khác nhau, phụ thuộc vào mức giảm thuế.