Từng phải vật lộn với sự sụt giảm mạnh, xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Trung Quốc đã có sự chuyển biến ngoạn mục, đạt gần 5 tỷ USD chỉ trong 11 tháng - vượt qua kỷ lục cả năm trước đó là 4,63 tỷ USD vào năm 2024. Trung Quốc từ lâu đã là thị trường truyền thống lớn nhất của Việt Nam về rau quả. Tuy nhiên, việc siết chặt kiểm tra sầu riêng về dư lượng cadmium và vàng O đã gây ra sự sụt giảm đáng kể trong kim ngạch xuất khẩu vào đầu năm nay.

Theo Tổng cục Hải quan, xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Trung Quốc đã trải qua 5 tháng liên tiếp tăng trưởng âm so với cùng kỳ năm 2024. Cụ thể, tháng 1 giảm 43,1%, tháng 2 giảm 32,1%, và tháng 3, tháng 4 và tháng 5 giảm lần lượt 16,7%, 35,5% và 39,7%. Tính đến cuối tháng 5 năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc chỉ đạt 1,1 tỷ USD, giảm mạnh 35,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Tại thời điểm đó, Trung Quốc chỉ chiếm 47,8% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam.

Đầu năm, một số nhà xuất khẩu Việt Nam đã tạm ngừng xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc để tái cấu trúc chuỗi cung ứng và đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt hơn về ô nhiễm cadmium và vàng O. Tuy nhiên, bắt đầu từ tháng 6, xuất khẩu sang Trung Quốc bắt đầu phục hồi khi chính quyền Việt Nam giải quyết được một số rào cản kỹ thuật thương mại. Việc ký kết các nghị định thư xuất khẩu mới cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tăng cường xuất khẩu chuối, dừa, chanh dây và các nông sản khác sang Trung Quốc.

Tuy nhiên, sự tăng trưởng từ tháng 6 đến tháng 8 vẫn không thể bù đắp hoàn toàn những tổn thất trong 5 tháng đầu năm. Tháng 9 đánh dấu một bước ngoặt. Xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc tăng vọt lên gần 1,07 tỷ USD chỉ trong tháng đó, tạo nên sự phục hồi mạnh mẽ trên toàn ngành. Nhờ đà tăng trưởng này, tăng trưởng xuất khẩu lũy kế trong 9 tháng đầu năm 2025 đã chuyển từ âm sang dương, đạt mức tăng 1,6%. Xuất khẩu tiếp tục tăng tốc trong tháng 10 và tháng 11. Trong tháng 10, kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 665,6 triệu USD - gấp đôi so với tháng 10 năm 2024. Tháng 11 cũng ghi nhận mức tăng gần 93%, đạt tổng cộng 455 triệu USD. Đến cuối tháng 11, xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc đã đạt 4,98 tỷ USD, vượt xa kỷ lục cả năm 2024. Kết quả này đã góp phần đáng kể vào tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam đạt mức cao kỷ lục 7,8 tỷ USD - chưa tính số liệu tháng 12.

Dự báo ngành cho thấy tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc có thể đạt 5,5 tỷ USD trong năm nay. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit), Trung Quốc vẫn là thị trường đầy tiềm năng nhờ vị trí địa lý gần gũi và mạng lưới logistics tích hợp bằng đường bộ, đường sắt và đường biển - giúp giảm chi phí và thời gian giao hàng. Trong những năm gần đây, nhiều nghị định thư xuất khẩu chính thức đối với nông sản Việt Nam sang Trung Quốc đã được ký kết, mở ra những cơ hội thị trường mới cho các doanh nghiệp trong nước. Nếu tận dụng tối đa những cơ hội này, Việt Nam hoàn toàn có thể đặt mục tiêu xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc đạt từ 8 đến 10 tỷ USD mỗi năm trong những năm tới. Tuy nhiên, lãnh đạo Vinafruit cảnh báo rằng Trung Quốc duy trì các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về truy xuất nguồn gốc, kiểm soát chất lượng và đóng gói - buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải liên tục cải tiến hoạt động để duy trì lợi thế cạnh tranh.

Theo VNS