Bất chấp hàng loạt gián đoạn, ngành sầu riêng Việt Nam vẫn đạt kim ngạch xuất khẩu hơn 3,2 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2025. Tổng giá trị xuất khẩu cả năm dự kiến ​​sẽ đạt mức cao nhất mọi thời đại.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đã mang về gần 2,77 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm 2025. Riêng tháng 9, kim ngạch xuất khẩu đã tăng vọt lên 972 triệu USD, tăng 44,6% so với cùng kỳ năm 2024 và lập kỷ lục mới theo tháng. Trung Quốc vẫn là thị trường chủ lực, chi 960 triệu USD để nhập khẩu sầu riêng Việt Nam trong tháng 9, chiếm 98,8% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam trong tháng đó. Tính đến hết tháng 9/2025, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 2,59 tỷ USD, chiếm 93,6% giá trị xuất khẩu toàn ngành. Ngoài Trung Quốc, xuất khẩu sầu riêng sang các thị trường khác cũng chứng kiến ​​mức tăng trưởng đáng kể so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu sang Hồng Kông tăng 83,7%, Đài Loan tăng 65%, Mỹ tăng 27,5%, Canada tăng 46,2%, Nhật Bản tăng 17,7% và Úc tăng 33,2%. Đáng chú ý, xuất khẩu sầu riêng sang Malaysia tăng vọt gần 657% trong 9 tháng đầu năm.

Trao đổi với VietNamNet, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết nếu tính cả số liệu của tháng 10, xuất khẩu sầu riêng 10 tháng đầu năm 2025 ước đạt hơn 3,2 tỷ USD, tương đương tổng doanh thu cả năm 2024. "Tại Tây Nguyên, mùa thu hoạch đang kết thúc và ngành đang chuyển sang trồng trái vụ từ Đồng bằng sông Cửu Long", ông Nguyên cho biết. Do sản lượng trái vụ thấp hơn, xuất khẩu trong hai tháng cuối năm dự kiến ​​chỉ tăng thêm 200-300 triệu USD. Điều này có nghĩa là tổng giá trị xuất khẩu sầu riêng vào năm 2025 có thể đạt 3,4–3,5 tỷ đô la - mức cao kỷ lục.

Kết quả này gây bất ngờ, xét đến những thách thức mà ngành sầu riêng phải đối mặt trong năm nay. Đầu năm 2025, hải quan Trung Quốc siết chặt kiểm tra hàm lượng chất nhuộm vàng O và cadmium trong sầu riêng nhập khẩu, buộc một số lô hàng của Việt Nam phải trả lại do không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và kiểm dịch. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã phải tạm dừng hoạt động để điều chỉnh quy trình, tránh bị từ chối. Điều này khiến giá trị xuất khẩu sụt giảm, giá sầu riêng tại nông trại cũng lao dốc. Phải đến tháng 6, xuất khẩu mới bắt đầu phục hồi sau những khó khăn do cadmium và chất nhuộm vàng O gây ra. Vào thời điểm đó, các chuyên gia dự báo kim ngạch xuất khẩu sầu riêng sẽ chỉ đạt 2,5–2,7 tỷ USD vào năm 2025. Đến giữa tháng 10, gần 2.000 container sầu riêng từ tỉnh Đắk Lắk lại bị ách tắc tại các kho bãi, nhà máy và cửa khẩu do các phòng xét nghiệm tạm dừng hoạt động để bảo trì. Đáp lại, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đã gặp gỡ các phòng thí nghiệm được chỉ định chịu trách nhiệm kiểm tra cadmium và dư lượng 0-vàng trong sầu riêng xuất khẩu để hỗ trợ các doanh nghiệp chưa hoàn thành quy trình kiểm tra và chứng nhận. Ông chỉ thị rằng tất cả các phòng thí nghiệm đủ điều kiện, có tư cách pháp nhân, trang thiết bị và nhân sự phù hợp phải hoạt động 24/24 để xử lý nhanh chóng các mẫu tồn đọng và đảm bảo xuất khẩu liên tục. Các phòng thí nghiệm đang chờ tái công nhận được yêu cầu hoàn thiện hồ sơ và nộp đánh giá thiết bị kịp thời để được hỗ trợ. Sau cuộc họp khẩn cấp này, đại diện Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk xác nhận rằng việc thông quan tại các cửa khẩu đã được nối lại. Tuy nhiên, họ thừa nhận sự chậm trễ này là một bài học đắt giá trong việc quản lý chuỗi cung ứng sản xuất - kiểm tra - xuất khẩu.

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 148.000 ha diện tích trồng sầu riêng, dự kiến ​​sản lượng năm nay vượt 1,5 triệu tấn. Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật ước tính còn khoảng 200.000 tấn sầu riêng có thể xuất khẩu trong hai tháng cuối năm. Theo ông Đặng Phúc Nguyên, mặc dù gặp nhiều khó khăn, nhưng doanh thu xuất khẩu sầu riêng vẫn có thể vượt kỷ lục năm 2024 nhờ năng suất cao hơn. Mặc dù giá sầu riêng đã giảm so với năm ngoái, nhưng sản lượng xuất khẩu tăng mạnh đã đưa doanh thu lên mức kỷ lục.

Xuất khẩu sầu riêng được nối lại sau khi gián đoạn hoạt động thí nghiệm

Việc tạm thời đóng cửa các phòng thí nghiệm đã làm chậm trễ việc thông quan gần 2.000 container sầu riêng từ Đắk Lắk. Cơ quan chức năng xác nhận tình hình hiện đã được kiểm soát và việc xuất khẩu diễn ra thuận lợi. Gần 2.000 container sầu riêng xuất khẩu gần đây đã bị ách tắc tại một số tỉnh Tây Nguyên, trong đó có Đắk Lắk - vùng trồng sầu riêng lớn nhất Việt Nam. Sự chậm trễ này xảy ra do một số phòng thí nghiệm được chỉ định tạm thời ngừng hoạt động, khiến các công ty không thể hoàn thành việc kiểm tra bắt buộc đối với cadmium và auramine O, vốn là điều kiện tiên quyết để được cấp chứng nhận xuất khẩu. Tình trạng này đã làm gián đoạn thủ tục thông quan, ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiêu thụ sầu riêng và làm giảm doanh thu của doanh nghiệp và nông dân.

Xuất khẩu trở lại với 300-400 xe tải mỗi ngày

Về vấn đề này, ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết 24 phòng thí nghiệm trên cả nước đã được Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) cấp phép thực hiện kiểm nghiệm sầu riêng xuất khẩu. Các phòng thí nghiệm này có tổng công suất lý thuyết là 3.200 mẫu mỗi ngày - đủ đáp ứng nhu cầu hiện tại. Tuy nhiên, kể từ giữa tháng 10, một số phòng thí nghiệm đã tạm dừng hoạt động do bảo trì, hỏng hóc thiết bị hoặc đang chờ đánh giá. Để ứng phó, ngày 24/10, Thứ trưởng Hoàng Trung đã tổ chức cuộc họp khẩn với các cơ quan liên quan. Ông đã chỉ đạo các phòng thí nghiệm được ủy quyền đánh giá lại hoạt động của mình, đảm bảo tính minh bạch trong năng lực kiểm nghiệm và so sánh kết quả kiểm nghiệm với kết quả của các đối tác Trung Quốc. Thứ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm nghiệm nhanh chóng và chính xác để tránh những sai sót có thể dẫn đến việc từ chối lô hàng.

Sau một tuần can thiệp mạnh mẽ và giám sát chặt chẽ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, quá trình kiểm nghiệm phần lớn đã trở lại bình thường. Theo ông Đạt, các cửa khẩu biên giới lớn hiện đang xử lý xuất khẩu sầu riêng mà không có vấn đề gì, với 300-400 xe tải qua lại mỗi ngày. Trong đó có khoảng 200-250 xe tải qua Lạng Sơn, 100-150 xe qua Lào Cai và 50 xe qua Móng Cái. "Sản lượng sầu riêng đang giảm dần khi mùa vụ gần kết thúc. Việc thu hoạch và xuất khẩu đang diễn ra bình thường", ông Đạt lưu ý. Ông khuyến cáo các địa phương và doanh nghiệp cần duy trì ổn định thị trường và tránh hoảng loạn. Đối với bất kỳ vấn đề nào đang diễn ra liên quan đến kiểm tra hoặc thông quan, ông kêu gọi các doanh nghiệp và hợp tác xã liên hệ trực tiếp với hai đơn vị đầu mối: Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường và Cục Bảo vệ thực vật để được hỗ trợ kịp thời. Ông cho biết thêm rằng Bộ đang tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan và các đối tác Trung Quốc để giải quyết các vấn đề theo từng trường hợp cụ thể. Mục tiêu là ngăn chặn bất kỳ lô hàng nào bị đình trệ do kiểm tra hoặc tắc nghẽn văn bản chứng nhận kỹ thuật.

Chính quyền đã kêu gọi huy động toàn bộ các phòng xét nghiệm đủ điều kiện để giải quyết tình trạng tồn đọng, đảm bảo hoạt động xuất khẩu thông suốt, đồng thời bảo vệ khoảng 150.000 ha sầu riêng, dự kiến ​​cho sản lượng hơn 1,5 triệu tấn trong năm nay. "Chúng tôi đang tăng cường hợp tác kỹ thuật, chia sẻ dữ liệu xét nghiệm và hướng dẫn chính quyền địa phương chủ động lấy mẫu và quản lý chất lượng để hỗ trợ sản xuất và tiêu thụ sầu riêng cho đến cuối vụ", ông nói. Cục Bảo vệ Thực vật nhấn mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trung ương và địa phương là rất cần thiết để duy trì xuất khẩu ổn định trong giai đoạn cuối vụ. Nguyên tắc chung là hành động nhanh chóng, chính xác và tuân thủ để bảo vệ doanh nghiệp và giữ vững uy tín của hàng nông sản xuất khẩu Việt Nam.

Giá sầu riêng giảm nhẹ, nhưng lợi nhuận vẫn cao cho nông dân

Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Lắk, cho biết tỉnh có gần 45.000 ha sầu riêng, trong đó hơn 26.000 ha đã vào vụ thu hoạch. Tổng sản lượng năm 2025 dự kiến ​​đạt 390.000 tấn - tăng 30.000 tấn so với năm 2024. Tính đến cuối tháng 10, vụ thu hoạch đã gần hoàn tất, chỉ còn khoảng 10% sản lượng cần thu hoạch (30.000-40.000 tấn) tại các xã như Ea Tơh, Dliê Ya, Ea Tan và Ea Ba. Giá bán tại vườn dao động từ 60.000 đến 70.000 đồng/kg (khoảng 2,40 đến 2,80 đô la Mỹ), giảm nhẹ so với năm ngoái. Tuy nhiên, người trồng vẫn thu được lợi nhuận đáng kể.

Mặc dù một số doanh nghiệp đã chậm trễ trong việc thu mua do chậm trễ xét nghiệm, nhưng nhìn chung, hoạt động mua và tiêu thụ vẫn ổn định. Về những khiếu nại liên quan đến việc chậm trễ xét nghiệm auramine O và cadmium ảnh hưởng đến tiến độ xuất khẩu, ông Thủy cho biết Sở đã báo cáo vấn đề này lên Ủy ban Nhân dân tỉnh và Bộ Nông nghiệp và Môi trường, yêu cầu các phòng xét nghiệm nhanh chóng có biện pháp xử lý để tránh gián đoạn thêm. Ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, xác nhận các phòng xét nghiệm trước đây đã hoạt động trở lại và đang làm việc xuyên đêm để kịp thời cung cấp kết quả xét nghiệm cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Tình trạng tồn đọng đã được giải quyết, thị trường đang dần ổn định và doanh nghiệp có thể yên tâm tiếp tục thu hoạch vụ mùa còn lại.

Theo VNS