Các nhà nhập khẩu cá rô phi của Mỹ từng tranh nhau đặt hàng để tránh chính sách thuế nhập khẩu 25% ban đầu dự đinh có hiệu lực từ 1/1/2019 có thể bị thiệt hại do giá cá rô phi giảm khi Trung Quốc và Mỹ quyết định hoãn tới 2 tháng so với lịch trình áp thuế ban đầu.

Chỉ hơn 1 tháng sau khi giá cá rô phi cổng trại tại Trung Quốc tăng vọt do nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ, giá cá rô phi tại Trạm Giang, tỉnh Quảng Đông đã giảm từ 9,5 NDT/kg (1,37 USD/kg) loại 500-800 gr/con, xuống còn 8,4 NDT/kg tính đến ngày 9/1, theo dữ liệu giá của Undercurrent News. Tại Hải Nam, nơi có ngành cá rô phi phụ thuộc nặng vào xuất khẩu, giá cá rô phi giảm xuống còn 8 NDT/kg loại 200-250gr/con, theo dữ liệu giá của Undercurrent News; trong khi giá cá rô phi cùng cỡ tại Trạm Giang giảm xuống dưới mốc 8 NDT/kg.

Giá cá rô phi nguyên con tại Trạm Giang

Giá cá rô phi Trung Quốc tương đối ổn định bất chấp những bất ổn thị trường gây ra bởi cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc. Biến động thị trường nổi lên khi các nhà nhập khẩu Mỹ dồn dập đặt hàng vào tháng 9 và 10, để đảm bảo các đơn hàng với các nhà chế biến Trung Quốc sẽ được hoàn thành và vận chuyển tới Mỹ trước ngày 1/1. Vào thời điểm đó, chính quyền của tổng thống Trump tuyên bố có kế hoạch triển khai chính sách thuế 25% đối với gói hàng hóa trị gí 200 tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc, tăng từ mức 10% hiện nay.

“Tất cả các nhà máy đều hoạt động hết công suất trước thời điểm 30/11”, ông Landy Chow, tổng giám đốc Siam Canadian Trung Quốc, một nhà cung cấp thực phẩm đông lạnh, cho biết. “Cả nhà nhập khẩu và các nhà đóng gói đều cho rằng Mỹ sẽ áp mức thuế bổ sung thêm 15% từ ngày 1/1”.

Thời gian để mua vào

Nhưng vào ngày 1/12, Nhà Trắng cho biết sẽ hoãn thời hạn đề xuất tăng thuế sang 2 tháng sau. Đồng thời, trên website của mình, Siam Canadian Group ngày 6/12 cho biết giá cá rô phi nguyên liệu giảm mạnh.

Tính đến ngày 30/11, giá cá rô phi nguyên liệu cổng trại tại Trạm Giang là 8,6 NDT/kg. “Trong tuần đó, các công ty nhận được một số đơn hàng tôm tẩm bộ, tương tự đối với các rô phi”, ông Chow cho hay. “Một số nhà nhập khẩu chuyển sang chiến lược chờ và quan sát trước khi đặt hàng thêm”. Nhưng phần lớn các nhà kinh doanh Mỹ đến thời điểm này đã hoàn thành đặt hàng và hoạt động thu hoạch cũng ít vào mùa đông, trong khi nguồn cung cá cỡ lớn thấp nên không có khả năng các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ tăng mua trong thời gian này. Trong khi đó, các nhà nhập khẩu Mỹ lại đang nắm giữ một lượng hàng lớn có giá cao nên đang trong giai đoạn kinh doanh bất lợi.

Tác động lên nhập khẩu của Mỹ còn hạn chế trong thời điểm này

Bất chấp các vấn đề thương mại, cho tới thời điểm này, hoạt động nhập khẩu cá rô phi Trung Quốc của Mỹ vẫn tương đối mạnh. Theo dữ liệu thương mại mới nhất của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA), nhập khẩu cá rô phi phile của Mỹ từ Trung Quốc trong tháng 10/2018 đạt 8.225 tấn, trị giá 28,3 triệu USD.  Mặc dù giảm từ mức 9.905 tấn trị giá 34,7 triệu USD trong tháng 9, kim ngạch nhập khẩu tháng 10 vẫn tương đương mức trung bình tháng cho tới thời điểm này của năm 2018 là 8.943 tấn. Tuy nhiên, nhập khẩu cá rô phi tháng 10 thấp hơn nhiều so với mức kim ngạch nhập khẩu lớn nhất trong năm 2018 diễn ra vào tháng 1, khi Mỹ nhập khẩu tới 12.491 tấn cá rô phi phile đông lạnh, trị giá 43,7 triệu USD.

Trong 10 tháng đầu năm 2018, tổng kim ngạch nhập khẩu cá rô phi Trung Quốc ở tất cả các phân khúc sản phẩm (phile đông lạnh, cá rô phi nguyên con) đạt 106.210 tấn, trị giá 333,1 triệu USD, theo dữ liệu NOAA, giảm nhẹ từ mức 108.825 tấn, trị giá 349 triệu USD trong cùng kỳ năm 2017.