Các nguồn tin cho biết với Platts ngày 14/8 rằng lệnh tạm dừng nhập khẩu gạo xay xát trong 60 ngày, bắt đầu từ ngày 1/9, đã khơi mào một cuộc chạy đua giữa các nhà cung cấp để vận chuyển lượng gạo còn lại trước thời hạn. Các bên tham gia thị trường dự đoán việc tạm dừng này sẽ tạo ra một đợt tăng giá tạm thời cho giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong vài tuần tới trước khi nhu cầu từ Philippines giảm bớt. Philippines, một trong những nước nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới, chuẩn bị tạm dừng nhập khẩu để hỗ trợ nông dân trong nước bị ảnh hưởng bởi giá giảm trong mùa thu hoạch, chính phủ Philippines cho biết vào ngày 6/8.

Cục Công nghiệp Thực vật Philippines đã ban hành hướng dẫn mới về nhập khẩu gạo xay xát trước thời hạn tạm dừng 60 ngày. Theo biên bản ghi nhớ ngày 14/8, "Tất cả gạo xay xát nhập khẩu có Giấy phép Vệ sinh và Kiểm dịch Thực vật (SPSIC) hợp lệ được vận chuyển bằng tàu hàng rời phải được vận chuyển ra khỏi nước xuất xứ trước hoặc vào ngày 30/8 năm 2025 và phải đến cảng nhập cảnh được phép trước hoặc vào ngày 15/9/2025". Đối với các lô hàng đóng container, vận đơn phải được ghi ngày vào hoặc trước ngày 25/8, và phải đến cảng được chỉ định trước ngày 15/9: Manila, Davao, Cagayan de Oro và Cebu. "Sau đó, tất cả chúng tôi đang gấp rút hoàn thành bất kỳ Giấy phép Vệ sinh và Kiểm dịch Thực vật nhập khẩu nào còn hạn chế", một nhà nhập khẩu ở Mindanao cho biết, đề cập đến Giấy phép Vệ sinh và Kiểm dịch Thực vật nhập khẩu bắt buộc đối với gạo nhập khẩu. Một nhà nhập khẩu khác có trụ sở tại Philippines đã chỉ ra những tín hiệu trái chiều của chính sách này: "Đúng vậy, chúng tôi đang gấp rút xuất hàng. Tháng vừa rồi, họ đã cố gắng trì hoãn việc cấp SPS, rồi chỉ vài ngày trước họ lại cấp một vài SPS. Làm sao chúng tôi có thể xuất hàng ngay bằng container khi vừa mới được cấp SPS? Vậy nên, cách duy nhất là bằng tàu biển, và giờ họ lại đưa ra bản ghi nhớ này, yêu cầu chúng tôi phải xuất hàng trong vòng một tháng. Chính sách này rất khó hiểu."

Các nguồn tin trong ngành cho biết không gian hàng hóa đang bị thu hẹp do các nhà nhập khẩu cạnh tranh để đưa gạo vào bốn cảng được cấp phép trước thời hạn. BPI cho biết thêm rằng những lô hàng đến muộn sẽ bị trả về nơi xuất phát do nhà nhập khẩu chịu chi phí, và sẽ không có giấy phép SPSIC mới nào được cấp kể từ ngày 1/9 cho đến khi có thông báo mới. Các loại gạo đặc biệt như gạo nếp và gạo basmati được miễn trừ.

Một nguồn tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam xác nhận rằng họ đã thúc giục Bộ Công Thương phản đối lệnh cấm nhập khẩu gạo của Philippines, lưu ý rằng Philippines là nước mua gạo lớn nhất của Việt Nam. Khi được hỏi về tác động tiềm tàng đối với ngành gạo Việt Nam, nguồn tin cho biết: "Hiện tại, điều này không thực sự là vấn đề, vì chúng tôi đã có thị trường châu Phi." Nguồn tin cho biết thêm rằng Philippines sẽ quay trở lại mua gạo Việt Nam vì giá cả và chất lượng cạnh tranh. Một thương nhân tại Việt Nam cho biết sau thông báo này, đã có một làn sóng mua gạo từ những người mua Philippines đã có giấy phép SPSIC, mặc dù hiện tại không có giấy phép SPS mới nào được cấp cho bất kỳ cảng nào. Thương nhân này cho biết thêm rằng quyết định được đưa ra đột ngột, tạo ra sự bất ổn trên thị trường.

Theo S&P Global Commodity Insights, sản lượng gạo xay xát tại Philippines dự kiến sẽ tăng 2,5% so với cùng kỳ năm trước, đạt 12,3 triệu tấn trong năm tài chính 2025-2026 (tháng 7-tháng 6).

Theo SP Global