Lần đầu tiên sau 8 năm, sản lượng gạo của Ấn Độ dự báo giảm trong năm nay, làm tăng khả năng chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi sẽ mở rộng chính sách hạn chế xuất khẩu ngũ cốc để hạn chế giá lương thực trước cuộc bầu cử.

Sản xuất gạo ở Ấn Độ, nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, đang nhận được sự chú ý bất thường sau khi New Delhi cấm xuất khẩu gạo trắng non-basmati vào tháng 7, khiến giá gạo toàn cầu tăng vọt. Tuy nhiên, tình hình sản xuất khó dự đoán sau một mùa mưa thất thường. Theo nhiều dự báo khác nhau, sản lượng gạo có thể giảm tới 8% so với mức kỷ lục năm ngoái mặc dù diện tích trồng lúa tăng. Sản lượng giảm cùng với giá gạo trong nước cao liên tục trước 5 cuộc bầu cử cấp bang trong tháng này và cuộc tổng tuyển cử vào năm tới đã khiến nông dân và thương nhân lo lắng rằng chính phủ sẽ kéo dài các hạn chế xuất khẩu ngũ cốc.

Ramkali Bhargav, một nông dân ở bang miền bắc Uttar Pradesh, cho biết ruộng lúa của cô đã phục hồi sau đợt khô hạn đầu mùa sau lũ lụt. Nhưng ngay trước khi thu hoạch, mưa lớn và gió đã san phẳng ruộng lúa của bà. “Nếu không có đợt mưa đó, sản lượng của chúng tôi có thể cao hơn ít nhất 30%”, cô nói khi dùng liềm cắt những cánh đồng lúa bị đổ ở làng Chharasi. Mất mùa là một vấn đề lớn đối với các chính phủ và người tiêu dùng trên khắp châu Á và châu Phi đang phải vật lộn để đảm bảo nguồn cung mặt hàng chủ lực vì giá gạo trên thị trường toàn cầu tăng lên mức cao nhất trong 15 năm sau khi Ấn Độ hạn chế xuất khẩu gạo, nước chiếm 40% tổng thương mại gạo toàn cầu. Việc hạn chế xuất khẩu kéo dài có thể làm tăng thêm giá lương thực do tồn kho thấp ở các nước xuất khẩu chủ chốt khác bao gồm Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Myanmar.

Một đại lý có trụ sở tại New Delhi của một hãng giao dịch toàn cầu, từ chối nêu tên do chính sách của công ty, cho biết: “Khi các cuộc bầu cử sắp diễn ra, sự nhạy cảm quá mức của chính phủ đối với giá thực phẩm khiến sản lượng giảm nhẹ cũng đủ để biện minh cho việc duy trì các hạn chế xuất khẩu”. Một quan chức chính phủ cấp cao, cũng từ chối nêu tên, nói với Reuters rằng Ấn Độ không có ý định dỡ bỏ các hạn chế đối với bất kỳ loại gạo nào trong tương lai gần.

Sản lượng giảm

Trong năm sản xuất tính đến tháng 6/2023, Ấn Độ sản xuất kỷ lục 135,76 triệu tấn gạo. Hai nhà thương mại hàng đầu toàn cầu, đều từ chối nêu tên, dự báo sản lượng gạo của Ấn Độ trong niên vụ hiện tại sẽ giảm lần lượt 7% và 8% so với năm trước. B.V. Krishna Rao, chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo (REA), cho biết ông dự đoán sản lượng gạo của Ấn Độ sẽ giảm khoảng 2% đến 3%, do mưa lớn mang lại lợi ích cho cây trồng muộn ở một số khu vực ngay cả khi gây thiệt hại cho các cánh đồng ở những nơi khác. Bộ Nông nghiệp Mỹ dự kiến sản lượng gạo của Ấn Độ giảm 3%, tương đương giảm khoảng 4 triệu tấn, đạt tổng sản lượng 132 triệu tấn trong năm sản xuất kết thúc vào tháng 6/2024.

Bộ Nông nghiệp và Phúc lợi Nông dân Ấn Độ tuần trước cho biết sản lượng từ vụ gieo trồng mùa hè có thể giảm 4% xuống còn 106,3 triệu tấn. Cơ quan này sẽ đưa ra ước tính về tổng sản lượng trong báo cáo thứ hai, thường được công bố vào tháng 2. Vụ mùa đông sắp được trồng dự báo sẽ không thể bù đắp được mức sụt giảm sản lượng cả năm, thậm chí gây sụt giảm mạnh hơn. Một nhà xuất khẩu có trụ sở tại Kolkata cho biết, trong những năm gần đây, sản lượng lúa gieo vụ đông đã tăng đáng kể, nhưng năm nay sản lượng có thể giảm tới 5 triệu tấn hay gần 20% do mực nước trong các hồ chứa thấp hơn. Dữ liệu của chính phủ cho thấy mực nước tại các hồ chứa chính của Ấn Độ ở mức 71% công suất trong tuần tính đến ngày 26/10, giảm so với mức 89% một năm trước, do lượng mưa phân phối không đều trong mùa mưa.

Mùa bầu cử

Lạm phát lương thực là vấn đề rất nhạy cảm ở Ấn Độ, nơi chính phủ của ông Modi cũng đã cấm xuất khẩu lúa mì, hạn chế xuất khẩu đường và hành, đồng thời cho phép nhập khẩu miễn thuế các loại đậu nhằm nỗ lực kiềm chế giá cả. Bất chấp những hạn chế xuất khẩu, giá gạo trong nước vẫn cao hơn gần 15% so với một năm trước.

Trong khi đó, Ấn Độ đang xem xét mở rộng chương trình cung cấp ngũ cốc miễn phí hoặc trợ cấp cho hơn 800 triệu người, trong khi trữ lượng lúa mì giảm dần buộc nước này phải phụ thuộc nhiều hơn vào gạo. Himanshu Agarwal, giám đốc điều hành tại Satyam Balajee, nhà xuất khẩu gạo lớn nhất Ấn Độ, dự đoán ưu tiên của chính phủ là đảm bảo nguồn cung gạo dồi dào để phân phối được trợ cấp và việc cân nhắc xuất khẩu sẽ chỉ được đưa ra sau cuộc tổng tuyển cử. Nitin Gupta, phó chủ tịch cấp cao của Olam Agri Ấn Độ, nhà xuất khẩu gạo hàng đầu cho biết, để đối phó với các biện pháp hạn chế của Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam đã tăng xuất khẩu nhưng thặng dư hạn chế. Gupta cho biết: “Nếu Ấn Độ tuân thủ lệnh cấm xuất khẩu trong một thời gian, việc thu hẹp khoảng cách nguồn cung có thể khó khăn, dẫn đến khả năng giá gạo tiếp tục tăng”. Trên ruộng lúa, người nông dân Bhargav nói rằng khó có thể làm được gì trước thời tiết khó lường. Bà nói: “Chúng tôi đang chịu lỗ từ việc trồng lúa. “Hãy hy vọng vụ lúa mì sắp tới sẽ mang lại cho chúng ta lợi nhuận tốt hơn.”

Reuters