Sản lượng gạo vụ chiêm ở châu Á có thể bị ảnh hưởng do điều kiện trồng trọt khô hạn, các hồ chứa bị thu hẹp và dự báo thời tiết El Nino tiếp diễn sẽ làm giảm sản lượng đầu năm 2024, tiếp tục thắt chặt nguồn cung và thúc đẩy lạm phát lương thực.

Ấn Độ và Thái Lan, hai nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới đều dự báo sẽ ghi nhận sản lượng gạo vụ chiêm giảm ngay trong quý đầu tiên; trong khi Indonesia, nước nhập khẩu gạo hàng đầu, vẫn đang quay cuồng vì hạn hán trong thời điểm nông dân xuống giống, thương nhân và các nhà phân tích cho biết. Peter Clubb, nhà phân tích tại Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế ở London, cho biết: “Giá cao sẽ khuyến khích trồng trọt nhưng có những lo ngại về nguồn nước từ mực nước thấp tại các hồ chứa có thể gây thiệt hại về năng suất vụ chiêm”. Ông nói: “Ấn Độ và Thái Lan có thể sẽ thắt chặt hơn về mặt xuất khẩu. Ở Indonesia, các hồ chứa nước, cung cấp nước cho vụ mùa khô năm 2024 đã cạn kiệt trong những tháng gần đây trong mùa khô”.

Nguồn cung gạo thế giới thắt chặt trong năm nay sau khi thời tiết khô nóng do hiện tượng thời tiết El Nino làm giảm sản lượng gạo ở cả các nước xuất khẩu và nhập khẩu lớn. Phần lớn lượng gạo xuất khẩu trên thế giới đến từ châu Á, nơi giá tại các trung tâm xuất khẩu quan trọng đã tăng khoảng 30-40% vào năm 2023, lên mức cao nhất trong 15 năm vào đầu năm nay sau khi Ấn Độ hạn chế xuất khẩu. Vào tháng 11, một nhà dự báo thời tiết của chính phủ Mỹ cho biết thời tiết El Nino sẽ tiếp tục diễn ra ở bán cầu bắc cho đến tháng 4 và tháng 6 năm 2024, trong khi cơ quan thời tiết Nhật Bản cho biết có 80% khả năng hiện tượng này sẽ tiếp tục kéo dài đến hết mùa xuân phía bắc bán cầu.

Thắt chặt xuất khẩu trong khi nhu cầu cao

Với sản lượng gạo thấp hơn và rủi ro lạm phát lương thực, Ấn Độ có thể sẽ tiếp tục hạn chế xuất khẩu ít nhất cho đến giữa năm 2024, còn Thái Lan được dự báo sẽ có thặng dư xuất khẩu thấp hơn, các thương nhân và nhà phân tích cho biết. BMI, một đơn vị của Fitch Solutions, cho biết: “Trong trường hợp Ấn Độ không xuất khẩu gạo, Thái Lan và Việt Nam sẽ chiếm tỷ trọng lớn trong lượng gạo xuất khẩu toàn cầu, điều này sẽ khiến giá gạo thương phẩm trở nên nhạy cảm với điều kiện thời tiết ở cả hai thị trường”, BMI nhấn mạnh.

Indonesia và Philippines, những nước nhập khẩu gạo hàng đầu châu Á, đang nỗ lực đảm bảo nguồn cung nội địa. Philippines cho biết họ đã cho các thương nhân tư nhân khoảng một tháng để mua thêm 1 triệu tấn gạo nhằm tăng nguồn cung trong nước và kiểm soát giá. Cơ quan thu mua thực phẩm nhà nước Bulog của Indonesia đã đảm bảo được hợp đồng nhập khẩu 1 triệu tấn gạo, theo một tuyên bố gần đây.

Không giống như vụ chính phụ thuộc vào mưa, vụ chiêm chủ yếu phụ thuộc vào độ ẩm của đất và hệ thống tưới tiêu đầy đủ. Các nhà xuất khẩu cho biết, vụ đông của Ấn Độ, được trồng vào tháng 12-tháng 1 và thu hoạch vào khoảng tháng 3, dự kiến sẽ giảm 1/5 xuống còn khoảng 20 triệu tấn. Một nhà xuất khẩu ở Kakinada thuộc bang miền nam Andhra Pradesh cho biết: “Độ ẩm đất ở nhiều bang sản xuất thấp hơn mức bình thường và các hồ chứa đang giữ ít nước hơn mức trung bình 10 năm”.

Các quan chức và thương nhân cho biết, quốc gia đông dân nhất Đông Nam Á, Indonesia đã chứng kiến điều kiện cực kỳ khô hạn trong 4 tháng qua, khiến độ ẩm của đất giảm và hoạt động trồng lúa bị trì hoãn. Arief Prasetyo Adi, giám đốc Cơ quan Lương thực Quốc gia, cho biết nông dân dự kiến sẽ bắt đầu trồng trọt vào tháng 12 và vụ thu hoạch sẽ diễn ra vào tháng 5-6, chậm lại từ hai đến ba tháng. Amran Sulaiman, Bộ trưởng Nông nghiệp Indonesia, phát biểu trong phiên điều trần quốc hội ngày 13/11 rằng “đợt El Nino mạnh” ở nước này sẽ kéo dài đến tháng Hai.

Theo Reuters