Thời tiết khô hạn gây ra bởi El Nino đang đe dọa gây khó khăn thêm cho sản xuất cà phê tại Indonesia, nước sản xuất cà phê lớn thứ 4 thế giới, sau khi mưa quá nhiều kéo tụt sản lượng cà phê nước này xuống mức thấp nhất trong hơn 1 thập kỷ, kéo giá cà phê lên mức cao kỷ lục.

Sản xuất cà phê giảm tại Indonesia – nước chủ yếu sản xuất cà phê robusta có vị mạnh và đắng hơn cà phê arabica – có thể châm ngòi cho giá cà phê tăng thêm, vốn đã tăng hơn 40% trong năm 2023 và chạm mức cao kỷ lục trong tháng 6. “Có những dự báo hiện tượng El Nino dẫn tới khô hạn trong nửa cuối năm và đầu năm tới tại Indonesia”, theo ông Carlos Mera, trưởng nghiên cứu các thị trường hàng hóa nông sản tại Rabobank. “Nếu khô hạn diễn ra, sản xuất cà phê tại Indonesia có thể giảm thêm trong niên vụ 2024/25”.

Cơ quan thời tiết của Indonesia (BMKG) cho biết hiện tượng thời tiết El Nino, thường mang tới thời tiết khô nóng kéo dài tại đất nước nhiệt đới này, đang tác động tới hơn 2/3 quốc gia này, bao gồm Java và nhiều phần của Sumatra, hai vùng sản xuất cà phê chính của Indonesia. Có hơn 95% khả năng El Nino sẽ lan rộng từ tháng 12/2023 – 2/2024, theo cơ quan dự báo thời tiết Mỹ, càng làm phình lên rủi ro các đợt nóng và lũ lụt tại nhiều quốc gia. Tình trạng khô hạn đối ngược với mưa lớn kéo dài tại Indonesia diễn ra từ năm 2020 – 2022 do La Nina, và mưa lớn tiếp tục diễn ra trong 5 tháng đầu năm 2023.

Trong niên vụ 2023/24, sản lượng cà phê của Indonesia dự báo đạt 9,7 triệu bao loại 60kg, giảm từ mức 11,85 triệu bao và là mức thấp nhất kể từ niên vụ 2011/12, theo dữ liệu Bộ Nông nghiệp Mỹ.

Phụ thuộc vào mưa

Các vùng trồng tại Sumatra và Java có thể hứng chịu tác động khốc liệt của bất cứ trận hạn hán nào, khi các nhà khí tượng thủy văn dự báo El Nino sẽ tiếp tục mạnh lên vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024, giai đoạn rất quan trọng do ra hoa kết quả. Phần lớn các vườn cà phê tại Indoensia đều dựa vào nguồn nước mưa để tưới. Mối đe dọa khô hạn diễn ra ngay sau các đợt mưa lớn trong những tháng đầu năm trên khắp Sumatra và Java, làm giảm sản lượng cà phê. “Năm nay sản lượng cà phê tôi thu hoạch chỉ bằng 30% so với năm ngoái do mưa quá nhiều nên khiến hoa rụng sớm”, theo ông Peratin Buchori, một nông dân 55 tuổi tại Lampung, cực nam Sumatra, nổi tiếng với cà phê robusta.

Mưa quá nhiều trong giai đoạn ra hoa có thể khiến hoa rụng sớm trước khi quả hình thành, dẫn tới năng suất giảm. “Nguồn cung cà phê rất mỏng. Cá nhân tôi cho rằng sản lượng năm nay sẽ giảm 25% so với năm ngoái”, theo một nhà giao dịch tại Lampung cho biết thêm nguồn cung giảm đã kéo theo hiện tượng tranh mua trong vài tháng qua.

Người sản xuất nhỏ lẻ, năng suất thấp

Năng suất cà phê tại Indonesia dao động từ 0,7 – 1 triệu tấn/ha, trong khi năng suất cà phê robusta của Việt Nam – nước xuất khẩu cà phê robusta lớn nhất thế giới – có năng suất lên tới 2,7 tấn/ha. Gần như toàn bộ diện tích 1,25 triệu ha trồng cà phê của Indonesia đều là nông dân sản xuất nhỏ lẻ, những người sử dụng các phương pháp canh tác truyền thống và hạn chế dùng phân bón. Nhiều cây cà phê đã già và một số đã có tuổi đời lên tới hơn 20 năm. Chính phủ Indonesia đang thúc đẩy nông dân tái canh, bao gồm cung cấp giống, trợ cấp phân bón và gia hạn các khoản vay lãi suất thấp.

Tuy nhiên, chỉ 2% tổng diện tích trồng cà phê được tái canh kể từ năm 2018, theo dữ liệu chính thức cho thấy. “Nông dân của chúng tôi thường thiếu chăm sóc cây trồng, họ trồng nhiều loại cây khác trên đất, không chỉ riêng cà phê”, theo ông Muhammad Rizal, lãnh đạo ngành cây trồng hàng năm và lâu năm tại Bộ Nông nghiệp Indonesia. “Họ thiếu kiến thức về thực hành nông nghiệp tốt”. Bộ Nông nghiệp Indonesia đang cân nhắc dự án mới, đưa các doanh nghiệp thu mua vào tập huấn cho nông dân các kỹ thuật tốt nhất, đồng thời đóng vai trò bao tiêu thị trường, ông Rizal ví sáng kiến này giống như tạo nên cơ chế nông dân nòng cốt cho ngành dầu cọ Indonesia.

Theo Reuters