Các nhà xuất khẩu nông thủy sản Việt Nam được khuyến nghị đặt ưu tiên chú ý tới các sàn thương mại điện tử (E-commerce) và hậu cần điện tử (E-logistics) để tăng cơ hội gia nhập các chuỗi giá trị lớn, đồng thời ngăn chặn các rủi ro thua lỗ có thể xảy ra và những thay đổi trong thương mại toàn cầu cùng với tác động rộng khắp của nền công nghiệp 4.0.

Tại hội thảo tổ chức ngày 13/9 do Bộ Công thương (MOIT) và Bộ NNPTNT (MARD) chủ trì, lãnh đạo các bộ và các chuyên gia đã thảo luận các giải pháp giúp các nhà xuất khẩu nông sản và thủy sản Việt Nam thích ứng với các yêu cầu mới từ phía Trung Quốc và các thị trường quốc tế khác.

Các thách thức đang nổi lên ngày một nghiêm trọng khi xuất khẩu nông thủy sản của Việt Nam sang Trung Quốc giảm 9,2% trong 7 tháng đầu năm 2019 so với cùng kỳ năm 2018, xuống còn 3,8 tỷ USD. Về các mặt hàng xuất khẩu, xuất khẩu gạo giảm mạnh nhất với mức giảm tới 67,5% xuống chỉ còn hơn 159,4 triệu USD. Theo sau là xuất khẩu rau quả giảm hơn 8% xuống còn 1,6 tỷ USD; xuát khẩu sắn giảm 10% xuống còn 466 triệu USD, theo Bộ Công thương cho hay.

Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc được cho là một phần nguyên nhân khi Trung Quốc thắt chặt các quy định về nhập khẩu nông sản và thủy sản trên biên giới đất liền, bao gồm các biện pháp giám sát khả năng truy xuất nguồn gốc, đóng gói, vệ sinh và an toàn thực phẩm. Thực tế, Trung Quốc đã thông báo về các yêu cầu này từ giữa năm 2018 nhưng rất ít công ty Việt Nam nhận thức được những thay đổi trong thời gian sắp tới. “Đây là một xu hướng tất yếu và thuận theo các xu hướng trên thế giới. Không chỉ tại Trung Quốc, nhiều nước khác đang áp dụng các yêu cầu nghiêm ngặt hơn đối với các sản phẩm nhập khẩu”, ông Trần Thanh Hải, phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu thuộc MOIT cho hay.

Theo Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường, nếu các doanh nghiệp không theo kịp và chuyển đổi đúng thời điểm thì sẽ rơi vào tình trạng mất phương hướng. Chia sẻ cùng quan điểm với ông Cường, nhiều doanh nghiệp logistics và công nghệ đã giới thiệu các giải pháp mới nhằm giúp các nhà xuất khẩu Việt Nam giảm bớt các rủi ro tiềm năng và hưởng lợi từ sự bùng nổ thương mại điện tử xuyên biên giới đang diễn ra trên toàn cầu. Đó là ứng dụng công nghệ mới nổi vào hoạt động kinh doanh.

IMG Group là một ví dụ. IMG đã hợp tác chặt chẽ với Cục Xuất nhập khẩu từ thập niên 1990s, đặc biệt là trong giai doạn đầu mở cửa kinh tế, và đã đưa hàng tỉ vốn FDI vào Việt Nam. Tại hội thảo, chủ tịch IMG Group, IMG Alliance, và IMG Club Nguyễn Thị Thu Hiền nhấn mạnh các khía cạnh hiệu quả của thương mại điện tử và logistics điện tử mà IMG đang lên kế hoạch thiết lập các mối liên kết logistics toàn cầu. “Lần này, với chiến lược ‘Offline-to-Online’, tập đoàn cam kết hỗ trợ hết mình cho các doanh nghiệp Việt Nam ở mọi quy mô muốn thâm nhập vào thị trường Trung Quốc nhanh hơn vơi chi phí thấp hơn. Đây là một trong những hoạt động quan trọng trong các sáng kiến toàn cầu của IMG để hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương và giúp họ tham gia các chuỗi giá trị lớn một cách hiệu quả”.

Để đạt mục tiêu này, IMG Logistics đã ký một thỏa thuận hợp tác với V-Cargo Cloud từ Singpapore, là một trong các công ty hàng đầu Singapore trong số các nền tảng logistics cho thương mại điện tử và đạt đạt những thành công lớn tại hơn 40 nước, bao gồm các khu vực chính của châu Á Thái Bình Dương, Trung Quốc, Trung Đông, Trung Á, Mỹ Latin, và châu Phi. Với thỏa thuận này, hai bên sẽ hợp tác trong việc số hóa hoạt động logistics và thương mại điện tử xuyên biên giới (CBE) tại Việt Nam. “Chúng tôi muốn phát triển nền tảng thương mại điện tử từng bước một, với các bước đầu tiên trong năm nay. Nền tảng này sẽ hoạt động như một trung tâm thông tin và dữ liệu, cho phép các doanh nghiệp logistics quốc tế thâm nhập vào thị trường Việt Nam và hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam kinh doanh tốt hơn trên các thị trường quốc tế, khai thác sự bùng nổ trong thương mại điện tử, được thúc đẩy bởi thương mại khu vực và quốc tế đang tăng trưởng”.

Nền tảng này sẽ đặt tại Việt Nam và hỗ trợ các doanh nghiệp về thủ tục hành chính, quản lý luồng hàng hóa, bảo hiểm, tài chính và các dịch vụ vận chuyển. Điều này giúp họ đạt các tiêu chuẩn dịch vụ cao hơn, đồng thời tiết kiệm thời gian và giảm chi phí, qua đó tăng khả năng cạnh tranh.

Việt Nam đã ký rất nhiều thỏa thuận thương mại tự do với các nước trên toàn thế giới. Nếu các công ty xuất khẩu Việt Nam có cách tiếp cận phù hợp thì có thể thu về lợi ích lơn từ các thỏa thuận này, nếu không họ sẽ bị gạt ra.

CBE hiện là một xu hướng chính trên toàn cầu và dự báo sẽ duy trì động lực tăng trưởng trong những nămt ới. Báo cáo gần đây của DHL cho thấy CBE toàn cầu sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 25% trên toàn cầu trong 3 năm tới. Theo đó, tổng giá trị giao dịch dự báo tăng từ 300 tỷ USD trong năm 2015 lên 900 tỷ USD trong năm 2020. Tại Đông Nam Á, mặc dù CBE vẫn chỉ ở giai đoạn phát triển ban đầu tại một số khu vực, nhưng tăng trưởng được báo cáo rất ấn tượng.