Theo Hiệp hội Cà phê và Cacao Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu cà phê của Việt Nam niên vụ 2023-24 có thể sẽ thấp hơn so với một năm trước do sản lượng giảm, không có hàng tồn kho và nhu cầu nội địa ngày càng tăng, đồng thời giá xuất khẩu sẽ vẫn ở mức cao.

Phát biểu tại Hội nghị quốc tế châu Á lần thứ 27 tại TP.HCM vào ngày 5 và 6/12, ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch hiệp hội, cho biết Việt Nam, nước cung cấp cà phê Robusta lớn nhất thế giới, đang vào vụ thu hoạch 2023-2024, với khoảng 50% sản lượng cà phê Robusta trên tổng diện tích gieo trồng đã thu hoạch, sản lượng ước tính giảm nhiều so với dự kiến. Ông cho biết niên vụ mới có thể đạt sản lượng 1,6-1,7 triệu tấn so với 1,78 triệu tấn của niên vụ trước do thời tiết không thuận lợi và diện tích trồng cà phê bị thu hẹp. Ông cho biết thêm, lượng xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong 11 tháng đầu năm 2023 giảm gần 13% so với cùng kỳ năm 2022 và có khả năng giảm gần 15% trong cả năm.

Đỗ Hà Nam, Phó chủ tịch hiệp hội kiêm Chủ tịch Tập đoàn Intimex, một trong những công ty xuất khẩu cà phê hàng đầu của Việt Nam, cho biết diện tích trồng cà phê, đặc biệt là ở Đăk Lăk và Đăk Nông, đang bị thu hẹp. Ông cho biết thêm, mỗi ha cà phê mang lại lợi nhuận khoảng 200 triệu đồng (8.211 USD), trong khi bơ mang lại 1-1,5 tỷ đồng, gấp hơn 5 lần so với cà phê. Vì vậy, rất khó để giữ nông dân tiếp tục trồng cà phê. Theo số liệu của Bộ NN&PTNT, cả nước có khoảng 700.000ha trồng cà phê nhưng thực tế có thể chỉ trên 600.000ha, ông cho biết.

Steve Wateridge, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Tropical Research Services, cho biết nguồn cung cà phê toàn cầu đã thâm hụt khá lớn trong hai năm qua, ảnh hưởng đáng kể đến tồn kho và giá cả. Ông cho biết tiêu thụ cà phê Robusta trên toàn cầu đã tăng 10% vào năm 2023, trong khi sản lượng cà phê Arabica giảm 8%, đồng thời nhu cầu cao hơn đã đẩy giá cà phê Robusta lên cao.

Ông Nam cho biết, 2023 là một năm khá đặc biệt đối với ngành cà phê Việt Nam khi giá cà phê trong nước và xuất khẩu liên tục tăng. Đặc biệt, có thời điểm giá cà phê trong nước lên tới 70.000 đồng/kg, mức giá cao nhất trong nhiều năm. Ông Nam cho biết thêm, ngay đầu niên vụ 2023-24, giá cà phê nhân trên thị trường trong nước rất cao, khoảng 60.000 đồng/kg. Mức giá cao như vậy vào đầu vụ cũng là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử ngành cà phê Việt Nam.

Ông cho biết, năm 2023, hầu như nông dân không còn cà phê để doanh nghiệp mua từ tháng 6, nhưng sang năm 2024, có thể thiếu nguồn cung nội địa từ tháng 5 và thậm chí từ tháng 4. Nhu cầu cà phê Robusta của Việt Nam từ châu Âu dự kiến sẽ duy trì mạnh cho đến ngày 24/4 trước khi Indonesia và Brazil bước vào vụ mùa mới lần lượt từ tháng 4 đến tháng 3 và từ tháng 7 đến tháng 6. Ngoài ra, tiêu thụ cà phê trong nước sẽ tiếp tục tăng, lên tới 350.000 tấn nhân xanh từ mức 260.000 tấn hiện tại nếu tất cả các nhà máy hòa tan hoạt động hết công suất. “Với sản lượng thấp hơn, tồn kho cạn kiệt và tiêu thụ cà phê trên thị trường nội địa tăng, Việt Nam có thể xuất khẩu 1,4 triệu tấn cà phê trong niên vụ 2023-24, thấp hơn so với niên vụ 2022-23”, ông Nam cho biết thêm rằng “giá cà phê Robusta sẽ tiếp tục tăng ít nhất đến tháng 4 tới trước khi Indonesia và Brazil bước vào mùa vụ mới”.

Tại hội nghị, các chuyên gia trong nước và quốc tế cũng nói về việc trồng cà phê bền vững, hướng tới sản xuất cà phê không phá rừng, xây dựng chuỗi cung ứng bền vững và giúp ngành cà phê sẵn sàng tuân theo Quy định không phá rừng của EU (EUDR) và các quy định khác. Ông Hải cho biết trong bối cảnh sản lượng cà phê toàn cầu có xu hướng giảm, sự phát triển của ngành cà phê toàn cầu phải gắn liền với tăng trưởng xanh. Từ đầu niên vụ 2023-24, ngành cà phê phải có kế hoạch hành động thích ứng với EUDR, Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của EU và các cơ chế khác. Ông nói thêm rằng việc thực hiện từng bước các chương trình này thể hiện trách nhiệm của ngành cà phê toàn cầu trong việc bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Bà Vanúsia Nogueira, Giám đốc điều hành của Tổ chức Cà phê Quốc tế, cho biết các nhà sản xuất cà phê Việt Nam cần tuân thủ tất cả các quy định bền vững này vì việc này bắt đầu từ châu Âu, nhưng có lẽ các nước khác sẽ làm theo. “Tôi nghĩ các nhà sản xuất ở Việt Nam đã làm theo điều này. Những gì họ cần làm là tìm ra những cách tốt hơn để cho thị trường thấy rằng họ đang tuân thủ tất cả các yêu cầu để phát triển bền vững”, bà nói.

Theo VNS