Việt Nam đang đối mặt với yêu cầu khẩn cấp về xây dựng thương hiệu cá tra, một nguồn thu ngoại tệ lớn của Việt Nam, giữa bối cảnh ngành này đối mặt với rất nhiều thách thức. Tại tỉnh Đồng Tháp, một trong những địa phương sản xuất – xuất khẩu cá tra lớn nhất Việt Nam, nông dân địa phương thu hoạch 265.000 tấn cá tra trong nửa đầu năm 2019; trong đó hơn 160.000 tấn phile cá tra được chế biến cho xuất khẩu, tăng 25,5% so với cùng kỳ năm 2018. Tính đến ngày 31/5, tồn kho của các công ty chế biến thủy sản địa phương là khoảng 34.600 tấn, theo Sở Công thương tỉnh Đồng Tháp cho hay.

Trong vài ngày qua, giá cá tra nguyên liệu lẫn cá tra giống đều tiệm cận mức thấp nhất trong vòng 10 năm. Các nhà máy hiện đang thu mua cá tra ở mức khoảng 19.000 – 20.000 VNĐ/kg, tương đương 0,8 USD/kg, giảm 8.000 VNĐ/kg so với cùng kỳ năm 2018, khiến nông dân thua lỗ từ 3.000 – 5.000 VNĐ/kg.

Theo ông Hà Bửu Khánh, lãnh đạo phòng thương mại tại Sở Công thương Đồng Tháp, nguyên nhân khiến giá cá tra giảm là do mở rộng sản xuất quá nóng khi giá cá tra tăng vọt trong năm 2018, khi xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt mức kỷ lục 2,3 tỷ USD. Khi giá cá tra tăng vọt, nông dân có thể thu mức lợi nhuận lên tới 10.000 VNĐ/kg, châm ngòi cho một giai đoạn chạy đua mở rộng sản xuất và dẫn tới nguồn cung cao trong năm 2019, ông nhấn mạnh. Dữ liệu từ Bộ NNPTNT cho thấy sản lượng cá tra tại ĐBSCL trong 5 tháng đầu năm 2019 xấp xỉ 475.500 tấn, tăng 6,2% so với cùng kỳ năm 2018.

Nhấn mạnh tình trạng dư cung là hệ quả của phát triển sản xuất quá nóng, chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam Dương Nghĩa Quốc chỉ ra rằng một số nước có những điều kiện thời tiết tương đồng với  Việt Nam đã bắt đầu sản xuất và xuất khẩu cá tra. Một số nước như Ấn Độ, Indonesia, Bangladesh và Trung Quốc đang mở rộng mạnh mẽ diện tích nuôi cá tra. Ngoài ra, cá tra Việt Nam thường bị bôi nhọ hoặc phải gánh chịu các chính sách thuế chống bán phá giá trên các thị trường xuất khẩu. Ông cho rằng chính phủ đã công nhận cá tra là sản phẩm quốc gia và hàng hóa xuất khẩu chủ lực, được xuất khẩu sang khoảng 150 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tuy nhiên, cá tra Việt Nam không còn giữ vị thế thống trị trên thị trường thế giới. Do đó, một yêu cầu cấp bách hiện nay là xây dựng thương hiệu cho cá tra Việt Nam.

Thiếu thương hiệu đang đẩy cá tra Việt Nam đối diện với hàng loạt khó khăn trên các thị trường quốc tế, bao gồm bất ổn giá, ông Quốc cho biết thêm thương hiệu cá tra càng xây dựng sớm thì ngành cá tra sẽ càng phát triển bền vững và hiệu quả.

Xây dựng thương hiệu không chỉ cho nông dân, doanh nghiệp hay cơ quan nhà nước có trách nhiệm mà là một công việc lâu dài, đòi hỏi sự chú ý ở mọi giai đoạn, từ sản xuất con giống, chế biến thức ăn cho cá đến các công nghệ nuôi, để các sản phẩm thành phẩm đáp ứng các yêu cầu của các nước nhập khẩu.