Đại dịch virus corona đang kéo tụt nguồn cung tôm nuôi trong năm 2020 nhưng cũng sẽ tạo nên những thay đổi cơ bản về dài hạn, theo nhà sáng lập một hãng cung ứng tôm lớn tại châu Á.

Jim Gulkin, nhà sáng lập Siam Canadian – nhà cung cấp thủy sản đông lạnh có văn phòng trên khắp châu Á, có trụ sở chính tại Bangkok, Thái Lan – tin rằng sản lượng tôm của Ấn Độ sẽ giảm tới 20% trong năm 2020 xuống khoảng 450.000 – 525.000 tấn. Các nguồn tin khác của Undercurrent News cho rằng sản lượng tôm Ấn Độ có thể giảm 30%.

Tại Việt Nam, Gulkin cho rằng sản lượng tôm thẻ và tôm sú sẽ giảm 5 – 10% xuống còn 600.000 – 650.000 tấn. Ông Gulkin nhận định sản lượng tôm Thái Lan sẽ dao động trong khoảng 220.000 – 250.000 tấn, so với mức sản lượng năm 2019 ở khoảng 250.000 tấn. Giá tôm tại Thái Lan cao do nguồn cung thiếu. Cơ sở dữ liệu giá của Undercurrent News cho thấy giá tôm Việt Nam đang biến động và giảm so với năm ngoái.

Đối với Ấn Độ, tình hình COVID-19 gây ra gián đoạn sản xuất và khiến nông dân do dự thả nuôi hồi đầu năm, do lo ngại giá cả thị trường và nhu cầu giảm, ông Gulkin cho hay. “Giá tôm nguyên liệu của Ấn Độ trước đây tăng do các đơn hàng mới trên sổ sách của nhiều nhà đóng gói xuất khẩu tôm và tình trạng thiếu nguyên liệu, nhưng sẽ không tăng thêm trong thời điểm này. Hoạt động thả nuôi đang diễn ra, đặc biệt tại Andhra Pradesh. Sản lượng tôm Ấn Độ sẽ cải thiện từ cuối tháng 8 sang tháng 9”.

Tại Indonesia, trong khi giá tôm đang tăng, sản lượng tôm năm 2020 có khả năng tương đương năm 2019 ở 400.000 – 450.000 tấn, ông Gulkin cho hay. “Nhu cầu hiện đang vượt nguồn cung”. Sản lượng tôm Indonesia ít có khả năng giảm do “giá tôm nguyên liệu hiện vẫn có lợi cho nông dân”, ông cho hay. “Nguồn cung tôm sẽ tiêp tục dồi dào, biến động lớn theo các khu vực khác nhau và giữa các nước. Sẽ khó dự báo những gì diễn ra vào cuối năm 2020”, ông cho hay. “Do sản xuất tại các nước khác nhau ngày càng trở nên khó lường nên điều quan trọng là có nguồn cung và nhà chế biến thay thế sẵn sàng cung ứng hàng”.

Đại dịch khiến tình trạng bất ổn cung – cầu càng trở nên nghiêm trọng trên thị trường tôm, gia tăng thêm một biến lớn trong danh sách dài các động lực của thị trường, như biến đổi khí hậu, thời tiết và dịch bệnh.

Những thay đổi trên thị trường hạ nguồn

Cùng với sản xuất chậm lại, đại dịch virus corona cũng đang gây ra những thay đổi lớn trên các thị trường tiêu thụ tôm chính, và những thay đổi này có thể sẽ tồn tại lâu dài, ông Gulkin nhận định.

Tại Mỹ, thị trường bán lẻ tiếp tục sôi động và ông Gulkin cho rằng tình hình này sẽ tiếp diễn trong những tháng còn lại của năm. “Dịch vụ ăn uống, đã bắt đầu cho thấy những dấu hiệu khởi động sau dịch, nay đang chậm chạp trở lại do COVID-19 lây lan nhanh chóng, mất kiểm soát tại nhiều bang của Mỹ. Có vẻ như năm 2020 sẽ không chứng kiến bất cứ khả năng hồi phục mạnh nào của ngành dịch vụ ăn uống, ngoại trừ phân khúc mua mang đi/giao tạn nơi và bán trực tuyến”.

Doanh số bán lẻ EU không mạnh như tại Mỹ, ông Gulkin cho hay. “Dịch vụ ăn uống tại EU sẽ khôi phục phần nào nhưng với hạn chế nới lỏng phong tỏa quá nhanh tại nhiều nơi, COVID – 19 có thể bùng phát tại một số nước và nếu như vậy thì chúng ta sẽ quay trở lại vạch xuất phát”. Sự chuyển dịch sang kinh doanh trực tuyến tại EU và Mỹ trong giai đoạn đại dịch sẽ tiếp tục, ông Gulkin nhận định. “COVID tiếp sức mạnh cho kênh phân phối này. Ngày càng nhiều người tiêu dùng thủy sản tại nhà và giảm tiêu dùng tại nhà hàng. Đây là một hiệu ứng khác của COVID-19 nhưng sẽ là một hiệu ứng kéo dài. Nhìn chung người tiêu dùng đang ngày càng dễ chấp nhận thủy sản đông lạnh hơn. Đây cũng là một hiệu ứng khác của COVID-19”, ông Gulkin cho hay. “Bán lẻ trong cửa hàng truyền thống đang thu hẹp trước diễn biến COVID-19, mất thị phần trước thương mại điện tử. Xu hướng này diễn ra mạnh hơn đối với hàng hóa phi thực phẩm so với thực phẩm. Nhưng COVID-19 đã mang đến cho thương mại điện tử cú hích không thể tưởng tượng được”, ông nhận định.

“Đối với các nhà bán lẻ để sống sót trong tương lai, họ đang buộc phải xây dựng các trang thương mại điện tử hiệu quả hơn, thân thiện hơn, được hỗ trợ bởi hệ thống logistics vượt bậc để đảm bảo thực thi các đơn hàng trôi chảy nhất cho tới quy trình giao hàng. Walmart đã thực hiện việc này. Họ hiện có nền tảng thương mại điện tử lớn thứ hai tại Mỹ, sau Amazon. Các nhà bán lẻ, cả thực phẩm và phi thực phẩm, không thành công với thương mại điện tử sẽ phải rời bỏ thị trường. Tất nhiên, thị trường luôn luôn tồn tại bán lẻ trong cửa hàng truyền thống nhưng thị phần mảng này sẽ liên tục thu hẹp trong những năm tới”, ông nhận định,

“Hàng triệu trong số hàng triệu người toàn cầu từng không mua sắm trực tuyến thường xuyên, nay đã trở nên thoải mái hơn rất nhiều với việc này, cả đối với thực phẩm và phi thực phẩm. Nhiều người từng không thấy thoải mái khi mua sắm trực tuyến – không chắc về những gì họ sẽ nhận và cảm thấy bị công nghệ chi phối. Nhưng điều này đã thay đổi. Một khi ai đó bắt đầu mua sắm trực tuyến, họ sẽ nhận ra thật dễ dàng để làm như vậy so với lên xe và đi tới siêu thị/trung tâm thương mại, tốn tới 2 – 3 tiếng cho việc này”.

Các nhà bán lẻ truyền thống và trực tuyến cần mở rộng, đa dạng hóa các sản phẩm tôm chào bán để tận dụng thực tế là khẩu vị của người tiêu dùng ngày càng đa dạng. “Các phân khúc sản phẩm chế biến sẵn, nấu liền, ăn liền sẽ tăng trưởng. Các phần nhỏ phù hợp cho 1 người ăn đang ngày càng phổ biến. Những người trước COVID-19 thường đến nhà hàng đnag ngày càng trở nên thích ứng với tình trạng phải nấu nướng tại nhà. Rõ ràng, phân khúc mua mang đi và giao tận nhà cũng đang bùng nổ”, ông Gulkin nhận định.

Các nước sản xuất tôm tại châu Á cũng đang tiêu dùng tôm ngày càng nhiều. “Trung Quốc là nước nhập khẩu và tiêu dùng tôm lớn nhất thế giới, trong khi từng là nước xuất khẩu tôm lớn. Tiêu dùng tôm nội địa của Ấn Độ liên tục tăng và có tiềm năng rất lớn với dân số 1,4 tỷ dân. Tiêu dùng nội địa tại Thái Lan, Indonesia, Việt Nam, Brazil và các nước khác cũng tăng lên. Ngày càng nhiều nước sản xuất tăng tiêu dùng tôm thì nguồn cung khả dụng xuất khẩu càng giảm”, ông cho hay.

Tiêu dùng tại các nước sản xuất cũng đang tiến triển trong các phân khúc đông lạnh và GTGT.

Theo Undercurrent News