Cơ quan Giám sát và An toàn Thực phẩm Mỹ (FSIS) thuộc Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) gần đây đã đề xuất rằng Việt Nam đủ điều kiện để xuất khẩu cá tra và các sản phẩm cá khác sang thị trường Mỹ, theo thông báo từ Hiệp hội các nhà sản xuất – xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP). Trong khi đó, USDA cũng thông báo sẽ thu mua cá da trơn nội địa tại nhiều vùng sản xuất chính của nước này.

Tuần này, FSIS sẽ công bố các quy định được đề xuất lên Federal Register để đưa Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan vào danh sách các nước đủ tiêu chuẩn cung cấp cá da trơn cho thị trường Mỹ. Các quy định đề xuất tuyên bố quyết định của FSIS rằng các hệ thống giám sát cá da trơn tại 3 nước này tương đương với hệ thống tại Mỹ. Việt Nam, Trung Quốc và Thái Lan đã nộp hồ sơ lên FSIS về các hệ thống giám sát cá da trơn của mình và yêu cầu Mỹ công nhận hợp pháp việc xuất khẩu cá da trơn từ các nước này sang Mỹ.

Theo Luật Nông trại thông qua năm 2014, chương trình giám sát cá da trơn tại Mỹ đã có hiệu lực từ 1/3/2016 với thời gian chuyển tiếp kéo dài 18 tháng. Theo đó, từ ngày 1/9/2017, bất cứ nước nào chưa nộp hồ sơ chứng minh tính tương đương trong hệ thống giám sát lên FSIS sẽ không được phép xuất khẩu sản phẩm sang thị trường Mỹ.

Ngay sau khi chương trình giám sát cá da trơn được công bố, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam đã yêu cầu các cơ quan liên quan triển khai hợp tác kỹ thuật với FSIS. Đồng thời, Bộ NNPTNT hợp tác chặt chẽ với Bộ Ngoại giao và Bộ Công thương duy trì xuất khẩu cá tra sang Mỹ. Cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản (NAFIQAD) đã nộp các hồ sơ cần thiết lên FSIS vào ngày 23/8/2017. Từ ngày 14-25/5/2018, FSIS đã tiến hành kiểm tra thực địa về hoạt động sản xuất cá tra tại việt Nam và quyết định rằng hệ thống giám sát được kiểm soát tốt của Việt Nam có vẻ tương đồng với mức độ bảo vệ người tiêu dùng áp dụng tại Mỹ.

Bất chấp những thách thức lớn đến từ thuế chống bán phá giá cao và chương trình giám sát cá da trơn, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ vẫn đạt tăng trưởng cao nhờ giá bán cao. Trong nửa đầu năm 2018, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ đạt 196,8 triệu USD, chiếm 19,6% tổng giá trị xuất khẩu cá tra, tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2017.

Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) thông báo sẽ mua gần 20 triệu USD các sản phẩm cá tra nội địa theo điều khoản 32 về “mua bổ sung”. Các nguồn tin cho hay USDA sẽ mua chỉ 2.000 tấn cá da trơn từ nhiều nhà sản xuất khác nhau tại Mỹ. Quyết định này được tán thưởng bởi nhiều nhà sản xuất cá da trơn tại nước này.

Hợp đồng mua giữa USDA và các nhà sản xuất sẽ bao gồm cá da trơn phile nguyên liệu chưa tẩm bột, đôgn lạnh, bao gồm: 76 tấn trị giá 684.000 USD từ Alabama Catfish LLC, tại Alabama; 386 tấn trị giá 3,59 triệu USD từ America’s Catch LLC, tại Mississippi; 550 tấn trị giá 5,6 triệu USD từ Consolidated Catfish Companies, tại Mississippi; hơn 600 tấn trị giá 6,2 triệu USD từ  Heartland Catfish Company, tại Mississippi; và 437 tấn trị giá 3,9 triệu USD từ Simmons Farm Raised Catfish, tại Mississippi. Như vậy, giá thu mua của USDA đối với nguồn cá da trơn nội địa sẽ dao động trong khoảng từ 8,9 – 10,3 USD/kg.